Mogelijke relatie tussen atherosclerose en spontane veneuze trombose

Patiënten met atherosclerose hebben mogelijk een verhoogd risico op het ontstaan van diepe veneuze trombose (DVT). Een gezamenlijke risicofactor is bijvoorbeeld toename van de leeftijd. Er bestaat mogelijk een relatie tussen DVT en chronisch perifeer vaatlijden, hyperlipidemie en hypertensie.

Prandoni et al. onderzochten in een patiënt-controleonderzoek de relatie tussen asymptomatische atherosclerose en objectief bewezen spontane DVT.1 Opeenvolgende patiënten met een eerste episode van proximale DVT zonder tekenen van atherosclerose werden geïncludeerd. Er werd onderscheid gemaakt tussen patiënten met secundaire trombose en spontane trombose. Eventuele screening op trombofiliefactoren werd overgelaten aan de behandelend arts. 150 controlepersonen werden gerekruteerd uit patiënten zonder DVT of atherosclerose, die verwezen werden voor andere aandoeningen. Voor elke patiënt met spontane veneuze trombose werd de eerstvolgende verwezen, voor leeftijd gematchte patiënt als controlepersoon geselecteerd. De mate van atherosclerose werd bepaald door middel van het aantal plaques (? 2 mm) en de intima-mediadikte (IMD) met echografisch onderzoek van de A. carotis communis, externa en interna en van de carotisbifurcatie. Bij 100 opeenvolgende patiënten werd dit echografisch onderzoek binnen één uur herhaald door een andere onderzoeker.

Bij 378 patiënten werd proximale DVT vastgesteld, van wie 299 werden geïncludeerd in de studie (redenen van exclusie: 33 recidieftrombose, 43 atherosclerose, 3 geen ‘informed consent’). 153 patiënten hadden spontane trombose, 146 verworven trombose (65 maligniteit, 44 trauma/fractuur, 16 chirurgie, 10 immobilisatie, 8 anticonceptiva, 3 kraambed). De 150 controlepersonen werden verwezen in verband met diverse aandoeningen, onder andere op infectiologisch, cardiaal en pulmonaal gebied, maar dit wordt in het artikel niet nader gespecificeerd. De 3 groepen verschilden niet qua leeftijd (gemiddeld: 66 jaar) en risicofactoren voor atherosclerose. Bij ongeveer de helft van de patiënten met trombose werd trombofilieonderzoek verricht. 47,1 van de patiënten met spontane trombose, 27,4 van die met secundaire trombose en 32 van de controlepersonen hadden plaques van de carotiden. Bij multivariate analyse (correctie voor risicofactoren voor atherosclerose) was de oddsratio (OR) van patiënten met spontane trombose verhoogd vergeleken met die met secundaire trombose (OR: 2,3; 95-BI: 1,4-3,7) en controlepersonen (OR: 1,8; 95-BI: 1,1-2,9). Er werd geen verschil gevonden tussen patiënten met secundaire trombose en controlepersonen. Dit verband leek toe te nemen met de leeftijd, maar de overlap in betrouwbaarheidsinterval was groot. Locatie en mate van stenose waren niet verschillend tussen de drie groepen. De IMD was groter bij spontane trombose (1,06 (SD: 0,46 mm)) dan bij secundaire trombose (0,83 (0,32)) of bij de controlepersonen (0,88 (0,32)). De relatie tussen spontane trombose en atherosclerose werd niet verklaard door trombofiliefactoren.

De auteurs concluderen dat er een relatie bestaat tussen asymptomatische atherosclerose en spontane DVT, ook na correctie voor atherosclerotische en trombotische risicofactoren. Dit suggereert dat atherosclerose DVT zou kunnen veroorzaken of dat er gezamenlijke risicofactoren bestaan. Deze relatie wordt niet gevonden bij patiënten met secundaire trombose. Opvallend in deze studie is de hoge leeftijd van de patiënten, 10 jaar hoger dan die van de gemiddelde patiënt met een eerste DVT. Aangezien leeftijd een risicofactor is voor beide aandoeningen, kan dit de uiteindelijke resultaten hebben beïnvloed.