Metformine, nierfunctie en lactaat: het MetClear-onderzoek

Onderzoek
Lieke Mitrov-Winkelmolen
Raoul D. Oude Engberink
Robin Roelofs
Gabrielle A.E. Ponjee
Louis Jean Vleming
Erik B. Wilms
Nel H.L.M Geelhoed-Duijvestijn
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A6266
Abstract

Samenvatting

Doel

De relatie in kaart brengen tussen het voorschrijven van metformine en de nierfunctie bij patiënten in een poliklinische setting. Onderzoeken of er een associatie bestaat tussen nierfunctie, metformineconcentratie en lactaatconcentratie.

Opzet

Pilot voor een prospectief observationeel cohortonderzoek.

Methode

Wij includeerden poliklinische patiënten met diabetes type 2 die behandeld werden met metformine. Bij inclusie bepaalden wij de concentraties HbA1c, lactaat, metformine en creatinine, en de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR). Informatie over de voorgeschreven dosering metformine verkregen wij uit de patiëntdossiers. Onze primaire uitkomstmaat was het aantal patiënten bij wie de dosering niet werd aangepast aan de nierfunctie. Onze secundaire uitkomstmaat was het verschil in de mediane lactaatconcentratie tussen patiënten met een normale (≤ 2,5 mg/l) dan wel verhoogde (> 2,5 mg/l) metformineconcentratie.

Resultaten

Er werden 88 patiënten geïncludeerd. Van 1 van hen konden wij de actuele eGFR niet bepalen; van de overigen hadden er 12 (14%) een eGFR ≤ 30, 31 (36%) een eGFR van 30-50 en 44 (50%) een eGFR ≥ 51 ml/min per 1,73 m2. Bij 27 (31%) patiënten was de dagelijkse dosis metformine hoger dan wordt aanbevolen in de richtlijnen. De patiënten met een verhoogde metformineconcentratie hadden een significant hogere mediane lactaatconcentratie: 2,3 mmol/l versus 1,5 mmol/l voor de patiënten met een normale metformineconcentratie (p < 0,0001).

Conclusie

Ons onderzoek toont aan dat in de poliklinische praktijk bij 31% van de patiënten de dosering metformine niet voldoende wordt aangepast aan een verminderde nierfunctie. De accumulatie van metformine lijkt geassocieerd met een verhoogde lactaatconcentratie en een verminderde nierfunctie. Extra aandacht voor de dosering van metformine bij verminderde renale klaring is derhalve gewenst.

Auteursinformatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen, Den Haag.

Drs. L. Mitrov-Winkelmolen, ziekenhuisapotheker in opleiding; dr. E.B. Wilms, ziekenhuisapotheker.

Medisch Diagnostisch Centrum Amstelland, Amstelveen.

Dr. R.D. Oude Engberink, klinisch chemicus.

Flevoziekenhuis, Almere.

Drs. R. Roelofs, ziekenhuisapotheker.

LabWest, Den Haag.

dr. G.A.E. Ponjee, klinisch chemicus.

HagaZiekenhuis, afd. Interne Geneeskunde, Den Haag.

Dr. L.J. Vleming, internist-nefroloog.

Medisch Centrum Haaglanden, afd. Interne Geneeskunde, Den Haag.

Dr. N.H.L.M. Geelhoed-Duijvestijn, internist-endocrinoloog.

Contact drs. L. Mitrov-Winkelmolen (l.winkelmolen@ahz.nl)

Verantwoording

Gedeeld eerste-auteurschap: de eerste 2 auteurs hebben in gelijke mate bijgedragen aan de totstandkoming van dit artikel.
Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 13 november 2013.

Auteur Belangenverstrengeling
Lieke Mitrov-Winkelmolen ICMJE-formulier
Raoul D. Oude Engberink ICMJE-formulier
Robin Roelofs ICMJE-formulier
Gabrielle A.E. Ponjee ICMJE-formulier
Louis Jean Vleming ICMJE-formulier
Erik B. Wilms ICMJE-formulier
Nel H.L.M Geelhoed-Duijvestijn ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Diabetes mellitus
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties