Medische beslissingen, kostenoverwegingen en richtlijnen voor medisch handelen; kanttekeningen vanuit het recht

- Physicians are expected to take into account the cost of medical decisions. From a legal point of view, this need not to be problematic as long as it does not detract from good care. A controversial issue is whether a doctor may offer a less effective treatment than would be possible, because of financial constraints. At present, the courts in the Netherlands would seem to leave only marginal room for that, although they do not require a maximalization of care. This means that clinical practice guidelines cannot be based, at least not to an unlimited extent, on cost-effectiveness, if they are to retain their professional character. If this restriction is not respected and cost-effectiveness based guidelines are not distinguished from professional ones, a likely result is confusion over their legal status and over the professional duties and liability of physicians.

Samenvatting

Van artsen wordt verwacht dat zij de kosten van verrichtingen in aanmerking nemen bij medische beslissingen. Juridisch is dat geen probleem, zolang geen afbreuk wordt gedaan aan de norm van ‘goed hulpverlenerschap’. Kernvraag is of men vanwege het kostenverschil een minder effectieve behandeling mag bieden dan mogelijk zou zijn. De huidige rechtspraak lijkt daarvoor slechts marginaal ruimte te laten, ook al eist ze geen maximalisering van zorg. Dat betekent dat richtlijnen voor het medisch handelen niet onbeperkt op kosteneffectiviteit zijn te baseren, willen ze althans hun karakter als professionele normen behouden. Wordt die grens niet in acht genomen en worden primair door kostenoverwegingen geïnspireerde richtlijnen niet duidelijk onderscheiden van professionele richtlijnen, dan leidt dat tot misverstanden over hun status, vermenging van verantwoordelijkheden en onduidelijkheid over de beroepsplichten en aansprakelijkheid van de arts.