Medisch-wetenschappelijk onderzoek bij ouderen in Nederland; historische mijlpalen en methodologische problemen

To describe the methodological development of medical research regarding elderly subjects in the Netherlands.

Design

Descriptive.

Setting

Nijmegen University, the Netherlands.

Method

All research on aging published in the Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (Dutch Journal of Medicine) starting from its first volume in 1857 up to 1983 was studied. Selected were those articles in which new research methods were introduced. Next, six pioneering researchers in geriatrics were interviewed on the methodological development of geriatric research and on the problems they encountered in their own research.

Results

Research started with studies on age-associated diseases such as prostatism, presbyacusis and senile dementia. It was only after a considerable delay that new diagnostic instruments such as electrocardiography and new research designs such as randomized trials found their way into research on elderly patients. The development of a questionnaire on the health of the elderly, the introduction of the concept of activities of daily living and of diagnostic instruments in the field of psychogeriatrics were important steps that made possible current geriatric research. From the outset, researchers encountered methological problems still relevant in current research and caused by characteristics of geriatric patients: frailty, high prevalence of comorbidity, coexistence of physical, psychological and social problems, and large interindividual differences.

Samenvatting

Doel

Nagaan van de methodologische ontwikkeling van het medisch-wetenschappelijk onderzoek bij ouderen in Nederland.

Opzet

Inventariserend en beschrijvend.

Plaats

Katholieke Universiteit Nijmegen.

Methode

Als eerste bron van gegevens werden jaargangen van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde gebruikt, vanaf zijn oprichting in 1857 tot 1983. Geselecteerd werden die publicaties waarmee belangrijke methodologische vernieuwingen werden geïntroduceerd. Bovendien werden 6 vooraanstaande onderzoekers uit de recente geschiedenis van de Nederlandse geriatrie geïnterviewd over de methodologische ontwikkeling van het ouderenonderzoek en de methodologische problemen in hun eigen onderzoek.

Resultaten

De eerste onderzoekingen bij ouderen werden uitgevoerd aan het einde van de vorige eeuw; ze betroffen met de leeftijd samenhangende ziekten zoals benigne prostaathypertrofie, presbyacusis en seniele dementie. Nieuwe diagnostische methoden, zoals de elektrocardiografie, en nieuwe onderzoeksmethoden, zoals dubbelblind gerandomiseerd onderzoek, werden pas geruime tijd na hun introductie gevalideerd en toegepast bij oudere patiënten. De ontwikkeling van een vragenlijst die gericht was op de gezondheid van ouderen, de introductie van het concept ‘algemene dagelijkse levensverrichtingen’ en de invoering van diagnostische instrumenten in de psychogeriatrie waren belangrijke stappen op de weg naar het huidige wetenschappelijk onderzoek in de geriatrie. Vanaf de aanvang van het ouderenonderzoek maakten onderzoekers melding van methodologische problemen die ook nu nog een belangrijke rol spelen en die worden veroorzaakt door karakteristieke eigenschappen van geriatrische patiënten: geringe belastbaarheid, frequent voorkomende comorbiditeit, het gelijktijdig vóórkomen van problemen op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein en de grote interindividuele verschillen.