Manuele lymfedrainage ter preventie van armlymfoedeem na okselkliertoilet bij borstkanker*

Onderzoek
Nele Devoogdt
Marie-Rose Christiaens
Inge Geraerts
Steven Truijen
Ann Smeets
Karin Leunen
Patrick Neven
Marijke Van Kampen
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4370
Abstract

Samenvatting

Doel

Het effect onderzoeken van toevoeging van manuele lymfedrainage aan een behandelprogramma met informatie en oefentherapie op preventie van armlymfoedeem na okselkliertoilet bij borstkanker.

Opzet

Enkelvoudig geblindeerde RCT.

Methode

We includeerden 160 borstkankerpatiënten met een unilateraal okselkliertoilet die geopereerd werden in de periode oktober 2007-februari 2009. De interventiegroep (n = 79) kreeg direct postoperatief informatie, oefentherapie en manuele lymfedrainage gedurende 6 maanden. De controlegroep (n = 81) kreeg alleen informatie en oefentherapie. De armomtrek, het armvolume en het lichaamsgewicht van alle patiënten werden gemeten vóór het okselkliertoilet en na 1, 3, 6 en 12 maanden. Ook werden het subjectieve gevoel van armzwelling en de levenskwaliteit vastgelegd. De primaire uitkomstmaat was de incidentie van postoperatief armlymfoedeem, gedefinieerd als een toename van 200 ml of meer van het verschil in armvolume tussen de geopereerde en niet-geopereerde zijde vergeleken met het preoperatieve verschil. Deze studie werd geregistreerd in het Nederlands Trial Register (NTR1055).

Resultaten

Van de interventiegroep vielen 4 patiënten voortijdig uit en van de controlegroep 2. De incidentie van armlymfoedeem was, 12 maanden na het okselkliertoilet, vergelijkbaar tussen de interventie- en controlegroep: 24 versus 19% (oddsratio: 1,3; 95%-BI: 0,6-2,9; p = 0.45). Ook op de eerdere tijdstippen was de incidentie vergelijkbaar tussen beide groepen.

Conclusie

We konden niet aantonen dat manuele lymfedrainage na okselkliertoilet bij borstkanker op korte termijn een additioneel effect heeft op preventie van armlymfoedeem, naast informatie en oefentherapie. Het is belangrijk patiënten hierover te informeren.

Auteursinformatie

*Dit artikel werd eerder gepubliceerd in British Medical Journal (2011;343:d5326) met als titel ‘Effect of manual lymph drainage in addition to guidelines and exercise therapy on arm lymphoedema related to breast cancer: randomised controlled trial’. Afgedrukt met toestemming.

Universitaire Ziekenhuizen Leuven, België.

Afd. Fysische geneeskunde en revalidatie.

Afd. Multidisciplinair Borstcentrum.

Prof.dr. M.R. Christiaens en drs. A. Smeets, mammachirurgen; drs. K. Leunen en prof.dr. P. Neven, gynaecologisch oncologen (allen tevens: faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, België).

Artesis Hogeschool Antwerpen, Departement Gezondheidszorg, Antwerpen, België.

Prof.dr. S. Truijen, wetenschappelijk onderzoeker (tevens: faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, Universiteit Antwerpen, België).

Contact dr. N. Devoogdt (nele.devoogdt@uzleuven.be)

Verantwoording

Karen Vermeiren, Liesbeth Lamsens, Ann Schoonjans en Sofie Elen, fysiotherapeuten UZ Leuven, België, voerden de behandelingen uit en Hilde Lemkens en Ine Van Nuland, fysiotherapeuten UZ Leuven, voerden de metingen uit. Verpleegkundigen van de dienst Oncologische Heelkunde en het medisch personeel van het Multidisciplinair Borstcentrum motiveerden patiënten aan de studie deel te nemen.
Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning voor dit artikel: alle auteurs ontvingen een beurs van de Flemish Agency for Innovation by Science and Technology.
Aanvaard op 22 januari 2012

Auteur Belangenverstrengeling
Nele Devoogdt ICMJE-formulier
Marie-Rose Christiaens ICMJE-formulier
Inge Geraerts ICMJE-formulier
Steven Truijen ICMJE-formulier
Ann Smeets ICMJE-formulier
Karin Leunen ICMJE-formulier
Patrick Neven ICMJE-formulier
Marijke Van Kampen ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties