Liever een pakje sigaretten

Zo langzamerhand bezit ik bijna een eigen wijnkelder. Ook dit jaar kreeg ik van meerdere organisaties – waaronder dit medische tijdschrift – een fles wijn in mijn kerstpakket. Doorgaans volgt dan het volgende dilemma: wat ga ik ermee doen? Door de gootsteen gieten (zonde), aan de buurvrouw schenken (morele bezwaren) of retourneren en om een fles olijfolie vragen (ondankbaar)? Een jaar later weet ik het meestal nog steeds niet en neemt die fles dus noodgedwongen kostbare Amsterdamse vierkante meters in beslag.

Het verbaast me nog altijd hoe gangbaar alcohol is. Tijdens mijn studie vond ik het al opvallend dat uitgerekend de geneeskundefaculteit de enige met een eigen kroeg was. Wij waren toch de voorvechters van gezondheid? De statistieken logen er, ook toen, niet om: alcohol maakt je maar kort even gezellig, en daarna vooral opdringerig, agressief, ziek en uiteindelijk dood. Dus ik bedankte vriendelijk, moest me hier en daar verantwoorden en voelde me soms een beetje een loser. Ik stelde mezelf gerust met de gedachte dat het een kwestie van tijd zou zijn voordat de ruige dronkenschapsverhalen niet meer verheerlijkt zouden worden. Maar de transitie lijkt erg traag te gaan. En waar inmiddels de tomatensoep met balletjes op refereeravonden allang een vegetarisch zusje heeft gekregen, is de vrijdagmiddagborrel nog steeds niet alcoholvrij. Waar komt dat door?

Het verbaast me nog altijd hoe gangbaar alcohol is

Onlangs vertelde een collega hoe een van onze studenten uit Somalië haar eerste biertje had gedronken. Hij zei het een beetje grinnikend, met een geamuseerde sprankeling in zijn ogen en een toon waaruit ik niet goed kon opmaken of er medelijden of spot in zat – het was namelijk aandoenlijk hoe spannend ze dat eerste glas alcohol had gevonden. Mijn hart brak een beetje. Ik zag het al voor me: een groep internationale studenten varend door de Amsterdamse grachten, een bezoek aan het Anne Frank Huis, de windmolens, het kaasplankje en de Hollandse gezelligheid. Daar hoort natuurlijk een biertje bij! Vervolgens de ‘O, kom op, eentje maar!’ en afwachtende blikken van medestudenten.

In Engeland is in de zomer van 2021 de campagne #Stopsobershaming gelanceerd. De oprichters proberen ermee bewustwording te creëren rond minder of niet drinken en de sociale exclusie dat dit teweeg kan brengen. Door anderen (onbewust) een ongemakkelijk gevoel te geven als ze geen alcohol drinken, wordt er bijgedragen aan een cultuur waarin drinken de norm is, en geen keuze. Ze pleiten daarom voor bredere acceptatie van mensen die geen alcohol gebruiken.

Ik steun het initiatief van harte en denk dat het een belangrijke oorzaak van het alcoholgebruik aanpakt. Geef mij dan maar een pakje sigaretten in mijn kerstpakket. Waarom? Simpel: het bezorgt me hetzelfde dilemma als die fles wijn, maar neemt in ieder geval minder opslagplaats in beslag.