Levensbeëindigend handelen zonder uitdrukkelijk verzoek van de patiënt

– In the Dutch nationwide study on medical decisions concerning the end of life (MDEL), carried out on behalf of the Remmelink commission, life-terminating acts without explicit request of the patient (LAWER) were found to occur in 0.8 of all deaths. This article presents quantitative information, three case histories and a discussion of the main questions concerning LAWER. The results are based on three studies: detailed interviews with 405 physicians, 5197 answered questionnaires concerning deceased persons, and information about 2257 deaths collected by a prospective survey among the respondents to the interviews.

In 59 of LAWER cases the physician had some information about the patient's wish. In the remaining 41 discussing the decision with the patient would no longer have been possible. In LAWER cases the patients tend to be younger and more likely to be male and to have cancer more often compared with the total of non-acute deaths. LAWER occurs more often in hospital. The specialist and the general practitioner knew the patient on average 2.4 years and 7.2 years respectively. Life was shortened between some hours and a week at most in 86. Life-terminating acts on patients whose life expectancy ranges from months to years, such as may be the case in newborns, mentally handicapped patients, demented patients and permanently comatose patients, can thus be considered to be exceptional. In 83 the decision has been discussed with relatives and in 70 with a colleague. In nearly all cases, according to the physician, the patient was suffering unbearably, there was no chance of improvement and palliative possibilities were exhausted.

We conclude that an increasing number of MDEL in the future may well go together with a decreasing number of LAWER, even though there will always remain situations in which a well-considered LAWER decision may have to be made.

Samenvatting

In een landelijk onderzoek naar medische beslissingen rond het levenseinde (MBL), uitgevoerd in opdracht van de commissie Remmelink, werd gevonden dat in 0,8 van alle sterfgevallen een arts levensbeëindigende handelingen zonder uitdrukkelijk verzoek van de patiënt (LHZUV's) verrichtte. Dit artikel bevat kwantitatieve informatie, drie casus-beschrijvingen en een discussie over de hoofdvragen betreffende LHZUV. De resultaten zijn gebaseerd op drie onderzoeken: uitvoerige interviews met 405 artsen, 5197 door artsen ingevulde vragenlijsten met betrekking tot sterfgevallen en verzamelde informatie over 2257 sterfgevallen door middel van een prospectief onderzoek onder de geïnterviewde artsen.

In 59 van LHZUV had de arts informatie over de wens van de patiënt. In de overige 41 was overleg met de patiënt over de beslissing niet meer mogelijk. In LHZUV-gevallen was de patiënt jonger, vaker van het mannelijke geslacht en had vaker kanker, vergeleken met het totaal aan niet-acute sterfte. LHZUV kwam vaker voor in het ziekenhuis. De specialist en de huisarts kenden hun patiënt gemiddeld 2,4 jaar, respectievelijk 7,2 jaar. De levensbekorting bedroeg in 86 van de gevallen ten hoogste een paar uur tot een week. Levensbeëindigend handelen bij patiënten die nog maanden tot jaren te leven hebben, zoals het geval kan zijn bij pasgeborenen, geestelijk gehandicapten, demente patiënten en permanent comateuze patiënten, kan derhalve als exceptioneel worden beschouwd. In 83 was over de beslissing overlegd met de familie en in 70 met een collega. In bijna alle gevallen was er volgens de arts sprake van ondraaglijk lijden van de patiënt, was er geen kans op verbetering en waren verdere palliatieve mogelijkheden uitgeput.

Geconcludeerd wordt dat de waarschijnlijke toename van het aantal MBL's in de toekomst gepaard kan gaan met een afname van het aantal LHZUV's, hoewel er altijd situaties zullen blijven waarin een arts voor een LHZUV-beslissing komt te staan.