Letsels bij ‘waveboarden’

Inleiding

‘Waveboarden’ is sinds 2009 de nieuwste rage onder kinderen in Nederland. Een waveboard lijkt op een skateboard, maar heeft twee slechts twee wielen die bovendien, vanwege een scharnierend middendeel, onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen (figuur 1).

Sinds de opkomst van het waveboard lijken kinderen bij ongevallen met dit speelgoed letsel op te lopen waarvoor ze de Spoedeisende Hulp (SEH) bezoeken. Naar letsels bij kinderen met een valaccident tijdens het skaten zijn al verschillende onderzoeken gedaan. De meeste ongevallen met skaten gebeuren als gevolg van balansstoornissen, onregelmatigheden in het wegdek, onvermogen om te stoppen en een te hoge snelheid.1 Deze factoren spelen ook een rol bij ongevallen met waveboarden. Kinderen van 5-14 jaar hebben het grootste risico op letsel na skaten.2,3 In Amerika werden in het jaar 2000 op de SEH 59.000 kinderen jonger dan 15 jaar behandeld na een ongeval met skaten. Twee derde van de letsels betrof fracturen, 37% van de verwondingen betrof de pols. In Nederland werden in het jaar 2000 op de SEH 7600 skaters behandeld na een ongeval. Net als in Amerika was hier de pols het meest aangedaan, namelijk bij 36% (www.cpsc.gov/library/neiss.html).2-5

Vanwege de letsels die skaten met zich meebrengt, is onderzocht of bescherming een preventieve werking heeft op het voorkomen van letsels. Aangetoond is dat polsbeschermers het aantal letsels aan de pols bij skaters terugbrengt met 87%. Elleboogbeschermers hebben eveneens een preventieve waarde bij skaters: het dragen van elleboogbescherming reduceert de incidentie van elleboogletsels met 82%. Kniebeschermers bij skaters laten een daling zien van 32% voor knieletsels.1

De indruk bestaat dat waveboarden gepaard gaat met veel letsels, met name fracturen van de bovenste extremiteit. Wij deden daarom in het Medisch Centrum Alkmaar een retrospectief onderzoek naar de incidentie van letsel bij kinderen na waveboarden en naar het dragen van preventieve bescherming. Het doel van dit onderzoek was om het aantal en het type letsels dat waveboarden met zich meebrengt te beschrijven en om te zien of het dragen van bescherming moet worden gestimuleerd.

Patiënten en methoden

Wij gingen retrospectief na hoeveel kinderen in de periode van 1 maart 2010-31 mei 2010 op de SEH van het Medisch Centrum Alkmaar waren geweest. Deze gegevens werden vergeleken met voorgaande jaren. Als leeftijdscategorie werd gekozen voor kinderen in de leeftijd van 5-15 jaar omdat uit de literatuur naar voren komt dat deze leeftijdsgroep bij skaten de meeste letsels oploopt. Wanneer uit een dossier naar voren kwam dat er letsel door waveboarden was ontstaan, werd het type letsel gedocumenteerd en onderverdeeld naar: wonden, contusie, distorsie, luxatie of fractuur. In het geval van een fractuur werd ook de behandeling ervan genoteerd. Vervolgens informeerden wij telefonisch of bescherming werd gedragen tijdens het waveboarden. Onderscheid werd gemaakt in: geen bescherming, polsbescherming, elleboogbescherming, of kniebescherming.

Resultaten

In de periode 1 maart 2010-31 mei 2010 bezochten 1418 kinderen van 5-15 jaar de SEH (het geslacht werd niet apart genoteerd). In de jaren 2007, 2008 en 2009 was dit aantal lager, namelijk respectievelijk 1154, 1117 en 1166 kinderen. Van alle 1418 kinderen van 5-15 jaar, die in 2010 de SEH bezochten, werd de reden van hun bezoek in hun medisch dossier opgezocht.

Van deze kinderen hadden er 1051 (74%) letsel als gevolg van een trauma. Bij 132 van deze kinderen trad het trauma op tijdens het waveboarden; dat was 9% van alle kinderen van 5-15 jaar die in 2010 de SEH bezochten en 13% van de kinderen die dat deden in verband met letsel door trauma. In figuur 2 staat het aantal kinderen met letsel als gevolg van waveboarden, verdeeld naar leeftijd.

Bij 41 kinderen (31%) trad een contusie op, en bij 85 kinderen (64%) trad een fractuur op. In tabel 1 wordt het aantal contusies en fracturen per lichaamsregio weergegeven. De twee meest voorkomende plaatsen van letsel waren de onderarm en pols, bij 70 kinderen (53%), en de elleboog, bij 18 kinderen (14%). Bij 8 van de 82 kinderen met een fractuur (9%) werd een gesloten repositie verricht en bij 8 andere kinderen (9%) vond een operatieve interventie onder narcose plaats omdat repositie op de SEH niet wenselijk werd geacht. De overige fracturen werden conservatief behandeld.

Naast de contusies en fracturen werden 2 kinderen behandeld aan wonden in het gelaat en bij 1 kind was er letsel van de tanden. Een luxatie van het acromioclaviculairgewricht werd 1 maal gezien en 2 kinderen hadden een distorsie van de pols.

Bij alle 132 kinderen met letsel als gevolg van waveboarden werd geprobeerd telefonisch te achterhalen of er bescherming werd gedragen op het moment van het ongeval. Dit lukte bij 125 kinderen. Hiervan droegen 4 kinderen (3%) bescherming op het moment van het waveboardongeval; 121 (97%) droegen geen bescherming. Bij de kinderen die bescherming droegen, was geen fractuur opgetreden (tabel 2).

Beschouwing

Waveboarden is een nieuwe rage die letsel met zich meebrengt. In 2010 werd in de periode maart-mei een stijging gezien ten opzichte van de jaren 2007-2009 van kinderen in de leeftijdscategorie 5-15 jaar die de SEH bezochten. In deze periode van 3 maanden werden op de SEH van het Medisch Centrum Alkmaar 132 letsels bij kinderen door waveboarden gezien.

Van skaten is bekend dat letsel aan de pols het meest voorkomt (www.cpsc.gov/library/neiss.html).2-5 Ook uit ons onderzoek bleek dat 53% van de letsels gelokaliseerd was aan de onderarm en pols. Op de tweede plaats kwam de elleboog (14% van de letsels). Juist voor deze twee lichaamsdelen is adequate bescherming eenvoudig verkrijgbaar. In onze onderzoekspopulatie droeg slechts 3% bescherming. Ons onderzoek was echter retrospectief en toonde alleen hoe vaak er bescherming werd gedragen in de groep kinderen die de SEH bezochten. Er was geen controlegroep van kinderen die wel waveboardden, maar niet met letsel naar de SEH kwamen.

Bij skaten is aangetoond dat bescherming van de pols, elleboog en knie daadwerkelijk effectief is in de reductie van het aantal letsels dat optreedt bij een ongeval.1 Onze analyse toont aan dat waveboarden dezelfde letsels geeft als skaten. We verwachten daarom dat ook bij waveboarden het aantal letsels is terug te brengen door het dragen van bescherming.

Conclusie

De nieuwe rage van waveboarden ging in 2010 gepaard met letsel door ongevallen. Op de SEH kwamen met name kinderen met letsels van de pols en de elleboog. Het overgrote deel van de kinderen met letsel door een waveboardongeval droeg geen bescherming, terwijl bescherming zoals die voor skaters bestaat, wel effectief is. Wij verwachten dat het dragen van bescherming het aantal letsels en bezoeken aan de SEH als gevolg van waveboardongevallen kan verminderen.

Leerpunten

• ‘Waveboarden’, een nieuwe rage die lijkt op skateboarden, kan gepaard gaan met valletsel.

• Op de SEH worden met name letsels van de pols en de elleboog gezien bij kinderen met een waveboardongeval.

• Heel weinig kinderen die met letsel door waveboarden op de SEH komen, dragen bescherming.

• De bescherming van knie, pols en elleboog die voor skaters is ontwikkeld zou ook het aantal waveboardletsels kunnen verminderen.