Leber-opticusatrofie; een mitochondriaal overervende ziekte

- Leber hereditary optic neuropathy (LHON) is a heritable disorder, clinically characterized by rapidly progressive loss of central vision due to severe bilateral optic atrophy. The disease predominantly occurs in men. The clinical picture shows marked interpersonal variation. Recently it has been established that LHON is associated with at least three specific mutations in the mitochondrial DNA, which explains the non-Mendelian, strictly maternal inheritance. The presence of different mutations implies that there is not only clinical but also genetical heterogeneity. Since all matrilinear family members carry the mtDNA mutation involved, but only 30-50 of males and 5-15 of the females develop LHON, other etiological factors, hereditary or exogeneous, remain to be discovered. Identification of these factors is of major importance to understand the pathogenesis and to explore the possibilities for therapy and prevention of LHON.

Samenvatting

Leber-opticusatrofie (LOA) is een erfelijke aandoening die wordt gekenmerkt door een acute of snel progressieve daling van de centrale visus als gevolg van een ernstige dubbelzijdige atrofie van de N. opticus. De aandoening komt vooral bij mannen voor en is klinisch zeer heterogeen. Onlangs is vastgesteld dat LOA verband houdt met ten minste drie specifieke mutaties in het mitochondriale DNA (mtDNA), hetgeen de niet-Mendeliaanse, strikt maternale erfmodus verklaart. Het bestaan van verschillende mutaties impliceert dat er behalve van klinische ook van genetische heterogeniteit sprake is. Andere, nog onbekende, erfelijke of exogene factoren moeten een etiologische rol spelen, omdat slechts 30-50 van de mannen en 5-15 van de vrouwen in een stamboom waarin LOA voorkomt de aandoening krijgt, terwijl zij allen drager van de betreffende mtDNA-mutatie zijn. Identificatie van deze factoren is van groot belang voor het verkrijgen van inzicht in de pathogenese en in de mogelijkheden voor therapie en preventie van LOA.