De langetermijneffecten van de behandeling van kanker verdienen meer aandacht. Er is daarbij behoefte aan beleid en richtlijnen gericht op de specifieke rol van de eerste lijn. De afgelopen maanden zijn er een tweetal Nederlandse artikelen verschenen over de langetermijneffecten van behandeling van kanker in de kinderleeftijd. Mulder et al. vonden in een cohort van 1122 kinderkankeroverlevers (‘survivors’) dat er een duidelijk verlies van de nierfunctie was na een mediane follow-upduur van 21 jaar na behandeling met cytostatica.1 Brouwer et al. volgden kinderen met kanker die waren behandeld met potentieel cardiotoxische chemotherapeutica. Na een mediane follow-upduur van 18 jaar vertoonden kinderen die daarbij ook radiotherapie hadden gehad, tekenen van vroegtijdige vaatschade en van een verhoogd cardiovasculair risico.2
Van gespecialiseerde poli’s naar eerste lijn
Sommige overlevers van kinderkanker hebben dus een verhoogd risico op cardiometabole en renale aandoeningen. Uit ander onderzoek is bekend dat er bij deze groep op…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Langetermijneffecten kinderkanker in de eerste lijn
Met belangstelling lazen wij de beschouwing ‘Langetermijneffecten kinderkanker in de eerste lijn’.
We zijn blij met de oproep om de eerste lijn een actieve rol te geven bij de nazorg van survivors van kinderkanker, die een substantieel risico hebben op ongewenste late effecten van de behandeling.
Deze nazorg moet gericht te zijn op het opsporen van behandelbare aandoeningen in een vroeg stadium en op adequate behandeling bij voorkomende problematiek.1
Goede samenwerking tussen betrokken professionals en overdracht van kennis en informatie zijn hierbij essentieel. Belangrijke aandachtspunten zijn dossiervorming en coderingssystemen, zoals aangegeven door collegae Assendelft en van Boven.
De SKION (Stichting KinderOncologie Nederland) LATER ‘richtlijn follow-up na kinderkanker’ is opgesteld door vele zorgprofessionals, waaronder huisartsen, en ook survivors van kinderkanker.2 In deze richtlijn is ook beschreven hoe de samenwerking met huisartsen vorm zou kunnen krijgen.
Een Nederlands single center onderzoek heeft laten zien dat een digitaal individueel nazorgplan een effectieve manier is van informatievoorziening- en uitwisseling tussen huisarts, polikliniek late effecten en survivor.3,4 In dit onderzoek was het nazorgplan via een website toegankelijk voor survivor en huisarts en deze beschikbaarheid ondersteunde de samenwerking van huisartsen en kinderoncologen in een ‘shared care’ follow-up model. Bijna alle huisartsen achtten zich competent genoeg om nazorg uit te voeren mits er een nazorgplan beschikbaar was. Het merendeel van de survivors had vertrouwen in de competentie van de huisarts t.a.v. deze specifieke zorg. Echter het ontbreken van een landelijk digitaal individueel nazorgplan is tot op heden het obstakel om dit model verder uit te werken in Nederland.
Op initiatief van SKION LATER is er in Nederland een websysteem ontwikkeld waarin de gegevens zijn opgeslagen van alle survivors van kinderkanker vanaf 1966. Dankzij een ZonMW-subsidie worden de bestaande aanbevelingen van de SKION LATER richtlijn met een ICT-module gekoppeld aan de eerdere behandeling van een survivor. Met een druk op de knop genereert de computer een up-to-date individueel nazorgplan. We hopen binnenkort dit nazorgplan via een website privacy gewaarborgd toegankelijk te kunnen maken voor survivors en alle betrokken zorgprofessionals.
Met een goed toegankelijk nazorgplan conform de SKION LATER richtlijn hopen we, samen met de huisartsen, de zorg voor survivors nog verder te kunnen verbeteren.
Martine Raphael, kinderoncoloog, hoofd Centraal Bureau SKION LATER, Den Haag
Ria Blaauwbroek, huisarts, huisartsenpraktijk Groenkamp, Buitenpost
Aleida Postma, kinderarts/oncoloog niet-praktiserend, Beatrix kinderkliniek, UMC Groningen
Leontien Kremer, kinderarts, voorzitter SKION LATER Afdeling kinderoncologie EKZ/AMC, Amsterdam
Namens ‘SKION LATER poliklinieken’5, Wim Tissing (UMC Groningen), Marry van den Heuvel-Eibrink (EMC Rotterdam), Eline van Dulmen-den Broeder (VUmc Amsterdam), Jacqueline Loonen (Radboudmc Nijmegen), Dorine Bresters (LUMC Leiden), Heleen van der Pal (AMC Amsterdam), Birgitta Versluys (UMC Utrecht)
Referenties
1. Geenen MM, Cardous-Ubbink MC, Kremer LC, van den Bos C, van der Pal HJ, Heinen RC, Jaspers MW, Koning CC, Oldenburger F, Langeveld NE, Hart AA, Bakker PJ, Caron HN, van Leeuwen FE.
Medical assessment of adverse health outcomes in long-term survivors of childhood cancer. JAMA 2007 Jun 27;297(24):2705-15.
2. https://www.skion.nl/voor-professionals/behandelrichtlijnen/210/behandelrichtlijnen/838/later/
3. R.Blaauwbroek, H.A.Barf, A.J.Berendsen, K.H.Groenier, L.C. Kremer, W.J.E.Tissing, A.Postma. Nazorg door huisarts voor volwassen overlevenden van kinderkanker: een individueel (online) nazorgplan. Huisarts Wet 2012:5598:342-5
4. Blaauwbroek R, Barf HA, Groenier KH, Kremer LC, van der Meer K, Tissing WJ, Postma A.
Family doctor-driven follow-up for adult childhood cancer survivors supported by a web-based survivor care plan. J Cancer Surviv. 2012 Jun;6(2):163-71.
5. https://www.skion.nl/voor-patienten-en-ouders/late-effecten/531/poliklinieken/