Hormonale overmaat zonder endocrinopathie: hypercortisolurie en hypoglykemie als nagebootste stoornissen

- A 29-year-old female patient with weight gain and intermittent hypertension was suspected of having Cushing's syndrome due to conspicuous hypercortisoluria. Specific laboratory tests demonstrated that the urine samples contained prednisolone, which had resulted in a false positive elevation of urine-free cortisol measurements. The patient admitted to having taken prednisolone tablets and also to having added them to several urine collections. In a 21-year-old male patient with unexplained hypoglycaemia, hypoglycaemia was recorded during a 72-hour fast together with an elevated level of plasma insulin and a low level of plasma C-peptide. The presence of insulin autoantibodies could be excluded, making a diagnosis of factitious hypoglycaemia highly likely. Both patients were confronted with the factitious disorder and received psychiatric counselling, after which no further problems arose. Where excessive hormone levels occur, the possibility of a factitious disorder needs to be considered. In such cases, specific supplementary laboratory tests may prove helpful.

Dames en Heren,

Naast een nauwkeurige anamnese en gericht lichamelijk onderzoek neemt het laboratoriumonderzoek een belangrijke plaats in bij de endocrinologische diagnostiek. Wanneer er bij een patiënt klinisch een hormonale overmaat wordt vermoed en er bij laboratoriumonderzoek tevens verhoogde concentraties van een bepaald hormoon worden gevonden, zal het verdere onderzoek dikwijls eerst gericht zijn op de opsporing van een onderliggende organische oorzaak. Dat een hormonale overmaat echter niet altijd het gevolg is van een endocrinopathie, moge blijken uit de 2 navolgende ziektegeschiedenissen.

Patiënt A, een 29-jarige vrouw, werd door de huisarts verwezen ter evaluatie van een wisselend verhoogde bloeddruk, met bloeddrukwaarden tot 190/130 mmHg. Zij was verpleegkundige van beroep. Tijdens een zwangerschap 2 jaar eerder had zich bij haar preëclampsie ontwikkeld, met normalisatie van de bloeddruk post partum. Patiënte klaagde over een bonzende hoofdpijn en voelde zich de laatste tijd meer vermoeid. Klachten van aanvalsgewijs optredende bleekheid, hartkloppingen, zweten of…