Fase 1-studies blijven achter in aantal publicaties

Hoeveel klinische geneesmiddelenstudies worden uiteindelijk gepubliceerd?*

Onderzoek
C.A. (Sander) van den Bogert
Patrick C. Souverein
Cecile T.M. Brekelmans
Susan W.J. Janssen
Gerard H. Koëter
H.G.M. (Bert) Leufkens
Lex M. Bouter
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D1498
Abstract

Samenvatting

Doel

Het vaststellen van de incidentie en determinanten van non-publicatie in een nationaal cohort van klinische geneesmiddelenstudies.

Opzet

Retrospectief cohortonderzoek.

Methode

Alle klinische geneesmiddelenstudies die in 2007 door de Nederlandse erkende Medisch-Ethische Toetsingscommissies (METC’s) zijn beoordeeld werden gevolgd tot minimaal 8 jaar na de METC-beoordeling. De primaire uitkomstmaat was publicatie als peer-reviewed artikel. Potentiële determinanten waren de sponsor, fase, indiener, deelnemende centra, of wel of geen therapeutisch effect werd verwacht, type studie, registratiestatus van de geneesmiddelen in de studie, type geneesmiddelen, type proefpersonen, oncologiestudie, al dan niet prospectieve registratie van de studie, en voortijdige beëindiging van de studie. Verbanden tussen de potentiële determinanten en publicatie werden geëvalueerd door multivariate logistische regressie waarbij de gecorrigeerde oddsratio (OR) en het 95%-betrouwbaarheidsinterval (BI) werden berekend.

Resultaten

Van de gevolgde 574 studies waren er 8 jaar na METC-beoordeling 334 (58%) gepubliceerd als peer-reviewed artikel. Determinanten die een statistisch significant hogere kans op publicatie gaven, waren fase 2 (60% gepubliceerd), fase 3 (73% gepubliceerd), en studies anders dan fase 1-4 (60% gepubliceerd) versus fase 1-studies (35% gepubliceerd); internationale multicentrische studies (alleen binnen de EU: 68% gepubliceerd; ook buiten de EU: 72% gepubliceerd) versus monocentrische studies (45% gepubliceerd), prospectief geregistreerde studies (75% gepubliceerd) versus niet-prospectief geregistreerde studies (48% gepubliceerd), en volgens plan afgemaakte studies (64% gepubliceerd) versus voortijdig beëindigde studies (33% gepubliceerd).

Conclusie

Hoewel non-publicatie van klinische geneesmiddelenstudies lijkt te zijn verbeterd vergeleken met eerder onderzoek, is het publicatiepercentage nog steeds verre van optimaal. Vooral fase 1-studies, monocentrische studies, niet prospectief geregistreerde of voortijdig beëindigde studies worden vaak niet gepubliceerd.

Auteursinformatie

* Dit onderzoek werd eerder gepubliceerd in PLoS One (2016;11:e0167709) met als titel ‘Non-publication is common among phase 1, single-center, not prospectively registered, or early terminated clinical drug trials’. Afgedrukt met toestemming.

Universiteit Utrecht, Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences (UIPS), afd. Farmaco-epidemiologie en Klinische Farmacologie, Utrecht.

Drs. C.A. van den Bogert, apotheker (tevens: CCMO, Den Haag, en RIVM, Bilthoven); dr. P.C. Souverein, farmaco-epidemioloog ; prof.dr. H.G.M. Leufkens, apotheker en farmaco-epidemioloog. Centrale Commissie voor Mensgebonden Onderzoek, Den Haag.

Dr. C.T.M. Brekelmans, arts-epidemioloog; prof.dr. G.H. Koëter, longarts n.p. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, domein Volksgezondheid en Zorg, afd. Effecten Volksgezondheid, Bilthoven.

Dr. S.W.J. Janssen, moleculair bioloog.

VU medisch centrum, afd. Epidemiologie en Biostatistiek, Amsterdam. Prof.dr. L.M. Bouter, epidemioloog.

Contact dr. P. Souverein (p.c.souverein@uu.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Verantwoording

Collega’s van de CCMO hielpen bij de data-extractie. Daarnaast verleenden de erkende METC’s ondersteuning van en medewerking aan het project. De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG) hielp bij het versturen van de vragenlijst. Dit onderzoek was niet mogelijk geweest zonder de medewerking van de onderzoekers die tijd en energie hebben gestoken in het invullen van onze vragenlijst.

Auteur Belangenverstrengeling
C.A. (Sander) van den Bogert ICMJE-formulier
Patrick C. Souverein ICMJE-formulier
Cecile T.M. Brekelmans ICMJE-formulier
Susan W.J. Janssen ICMJE-formulier
Gerard H. Koëter ICMJE-formulier
H.G.M. (Bert) Leufkens ICMJE-formulier
Lex M. Bouter ICMJE-formulier
De levensloop van klinisch geneesmiddelonderzoek
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties