Hoe lang is kanker nog een probleem?

De oplossing van het kankerprobleem is nabij. Tenminste, dat willen veel krantenkoppen en praatprogramma’s ons doen geloven. Binnen afzienbare tijd implementeren we eenvoudige bloedtesten waarmee we acht soorten kanker in een heel vroeg stadium kunnen opsporen, hebben we de biologische mechanismen van kanker volledig ontrafeld en krijgt iedere patiënt een gepersonaliseerde behandeling, afgestemd op de biologie van de tumor.

Ondanks deze hoopvolle voorspellingen overlijdt op dit moment nog altijd meer dan 35% van de patiënten met kanker binnen vijf jaar. Het groeiende aantal ‘kankeroverlevers’, waarvan Nederland er inmiddels meer dan 600.000 telt, kampt vaak met een scala aan bijwerkingen (vermoeidheid, pijn, angst en depressie) en late effecten van de behandeling (hartproblemen, tweede tumoren), met vaak verstrekkende gevolgen voor het functioneren – niet alleen lichamelijk, maar ook in sociaal opzicht – kansen op de arbeidsmarkt, en relaties en gezin.

Dit themanummer laat zien dat kanker meer is dan biomarkers en DNA. Natuurlijk vinden er prachtige ontwikkelingen plaats in de hoek van de moleculaire biologie en medische technologie. Maar het belang van preventie, een tijdige diagnose en het slim combineren van bestaande behandelmodaliteiten blijft onverminderd groot. Een betere overleving is bovendien allang niet meer het enige streven. Belangrijke andere uitdagingen liggen bijvoorbeeld bij het bestrijden van de ziekte zonder onnodig veel schade aan te richten aan gezonde weefsels. En bij tumordetectie in een vroeg stadium, zonder door te schieten in overdiagnose en overbehandeling. Maar vooral bij het vinden van de juiste balans tussen optimale tumorcontrole en behoud van de kwaliteit van leven.

Kortom, ondanks fantastische wetenschappelijke ontwikkelingen is het kankerprobleem nog lang niet opgelost. Gepersonaliseerde behandeling van kanker is veel meer dan het blokkeren van receptoren en pathways. Bij gepersonaliseerde behandeling wegen alle patiënt- en tumorkarakteristieken mee. En wat een goede gepersonaliseerde behandeling is, dat kan alleen de patiënt bepalen, samen met zijn of haar behandelaar.