Het verband tussen predisponerende factoren bij leverabcessen en de bacteriële verwekkers

- In order to assess the correlation between bacteria isolated from liver abscesses and factors predisposing to liver abscesses, a retrospective study of clinical and bacteriological data on 21 patients with 27 episodes of pyogenic abscesses was carried out at the University Medical Centre, Amsterdam.

Out of 27 episodes, 15 (55) were associated with biliary or pancreatic disease; in seven of these 15 episodes more than one microorganism was cultured. Enterobacteriaceae were isolated in 13 (85) of 15 episodes. Anaerobic bacteria were recovered only when operations in the pancreatico-biliary area had been performed previously. Seven episodes (26) were related to extrahepatic disease; anaerobic bacteria (Bacteroides and Fusobacterium spp.) were isolated in five of these seven episodes. Streptococcus milleri seemed especially prominent, since this bacterium was cultured in six of seven episodes. Enterobacteriaceae were not involved in these seven episodes. Other factors predisposing to liver abscesses (15) were diabetes mellitus n = 2), paraproteinaemia (n= 1), and metastatic carcinoïd (n = 1). Blood cultures were positive in 65 of 23 episodes, but 40 of the positive cultures contained a smaller number of bacterial species than could be cultured from the abscess itself.

Bacteria isolated from liver abscesses are related to the underlying predisposing condition. For diagnosis of the underlying condition and antibiotic therapy, puncture and bacteriologic examination of the abscess is essential.

Samenvatting

Om na te gaan of er een verband is tussen de uit leverabcessen geïsoleerde bacteriën en predisponerende factoren bij het optreden van leverabcessen, werden in een retrospectief onderzoek in het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam de klinische en bacteriologische gegevens van 21 patiënten met 27 episoden van bacteriële leverabcessen verzameld.

Aandoeningen van pancreas en galwegen waren in 15 (55) van 27 episoden met leverabcessen aanwezig; 7 van deze 15 abcessen bleken bij kweek meerdere organismen te bevatten. Enterobacteriaceae werden uit 13 van de 15 abcessen geïsoleerd. Anaërobe bacteriën waren alleen aanwezig als eerder operaties aan pancreas of galwegen waren verricht. Bij 7 (26) van de 27 leverabcessen waren extrahepatische abdominale afwijkingen aanwezig. Uit 5 van deze 7 abcessen werden anaërobe bacteriën gekweekt, vooral Bacteroides spp. en Fusobacterium spp., en uit 6 van deze 7 abcessen Streptococcus milleri. Bij die 7 waren Enterobacteriaceae niet aanwezig. Andere predisponerende factoren bij het ontstaan van leverabcessen (15) waren niet van insuline afhankelijke diabetes mellitus (n = 2), paraproteïnemie (n = 1) en carcinoïdmetastase (n = 1). Voor gerichte therapie met antibiotica is punctie en bacteriologisch onderzoek van het abces noodzakelijk. Bloedkweken waren in 15 (65) van de 23 episoden positief; 40 van de positieve bloedkweken bevatte minder bacteriesoorten dan uit het abces gekweekt werden.

Er is een verband tussen de uit het leverabces geïsoleerde bacteriën en de oorzakelijke aandoening. Diagnostiek en antimicrobiële therapie moeten berusten op het bij diagnostische punctie verkregen materiaal.