Het klimaat in de spreekkamer

Het is iedereen duidelijk dat het klimaat verandert en er is brede consensus over het feit dat we daar iets mee moeten. Over het wat, wanneer en door wie is minder consensus. We kunnen echter niet wachten op de ultieme eensgezindheid. Als NTvG doen we daarom mee aan een oproep die op initiatief van oud-BMJ-hoofdredacteur Richard Smith deze week in zo’n 230 medische tijdschriften wereldwijd verschijnt.

In de eerste plaats roepen we u op om groener te worden in uw eigen praktijk, instelling en specialisme. Maar we willen ook wijzen op de maatschappelijke impact die u als arts kunt hebben. Vertel uw patiënten, bestuurders en de politiek welke negatieve gezondheidseffecten die klimaatverandering kan hebben! Dat zal voor veel mensen immers een directe verandermotivatie zijn.

Die gezondheidseffecten worden inmiddels helaas al zichtbaar in de Nederlandse spreekkamer. Jeffrie Quarsie heeft ze als arts medische milieukunde met collega-onderzoekers geïnventariseerd (D6245). Dwingender nog dan de gezondheidseffecten is de snel toenemende schade aan natuur en woon- en leefomgeving. Quarsie noemt klimaatverandering elders dan ook ‘een eufemisme voor het gestaag voortschrijdende vernietigingsproces van het menselijk voortbestaan’. Helaas wordt de pijn daarvan het eerst gevoeld in lage-inkomenslanden, terwijl de schade het meest wordt veroorzaakt door rijke economieën.

Praat over de gezondheidseffecten van klimaatverandering!

Het moeilijke is dat effectieve klimaatinterventies langetermijndenken vragen in een kortetermijnwereld. De oprichter van het NTvG, dr. J. Penn, liet als arts uit de hygiënistenschool echter al zien dat langetermijndenken ook werk voor artsen is. Hij streed destijds tegen alcoholmisbruik en voor een goede ziektekostenverzekering. Nu gaat het weer om de lange termijn, maar van een nog breder gezondheidsbelang, waarbij het economische groeimodel ter discussie staat. Dat is een grootse uitdaging. Maar ook voor deltaplannen in de zorg zijn artsen de afgelopen jaren niet teruggeschrokken. Dus tijd om samen een kathedraal te bouwen, die niet in één generatie af hoeft.

De ‘Cattedrale Vegetale’ die ik deze vakantie ontdekte bij Bergamo, laat zien dat we zo’n ‘kathedraal’ ook heel goed met de natuur samen kunnen bouwen. Kunstenaar Giuliano Mauri kreeg het idee voor deze langzaam groeiende ‘bomenkathedraal’ tegen het eind van zijn leven. De volgende generatie bouwde haar, en de natuur maakt het werk nu af. Wie wil het leven niet op die manier doorgeven?