Het drama van 1918: Spaanse griep in Nederland

It was exactly 100 years ago in the summer of 1918 that the Spanish flu hit the Netherlands, where it accounted for approximately 30,000 deaths. The social ramifications of this pandemic have been greatly neglected in historiography. Despite the severity of the situation, the Dutch government remained remarkably inactive and a national state of emergency was never declared. Instead the government left all measures to local government, who were unable to do much more than close the schools. It is generally assumed that epidemics lead to social segregation and the scapegoating of certain sections of the community. However, this was not the case in the Netherlands; instead the Spanish flu led to feelings of unity and charity towards one’s neighbours. Daily life went on as normal, and the commotion around Spanish flu was nothing in comparison with the hype that surrounded the Mexican flu of 2009. It is important that we continue to remember past epidemics and to learn lessons from them.

Conflict of interest and financial support: none declared.

De Eerste Wereldoorlog en de geneeskunde

Op 11 november 2018 is het 100 jaar geleden dat om 11:00 uur in de ochtend de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog eindigden in een wapenstilstand tussen de Centralen en de Geallieerden. De militaire of Rode Kruis-artsen die tijdens de 'Grande Guerre' probeerden om het onvoorstelbare lijden van soldaten en burgers te verlichten, kregen te maken met problemen die ze nog nooit hadden gezien, op een schaal die ze nog nooit hadden meegemaakt, maar waarvoor zij wel een verantwoorde oplossing moesten verzinnen. Op de themasite wo1.ntvg.nl vindt u alle NTvG-artikelen die gepubliceerd zijn over de Eerste Wereldoorlog en de ontwikkeling van de geneeskunde, voorzien van extra beeldmateriaal.

Samenvatting

Het was afgelopen zomer precies 100 jaar geleden dat de Spaanse griep van 1918 toesloeg. Deze maakte ongeveer 30.000 slachtoffers in Nederland. Over de sociaal-maatschappelijke gevolgen van deze epidemie is nog weinig geschreven. Ondanks de ernst van de situatie bleef de Nederlandse overheid bijzonder passief, een nationale noodtoestand is nooit uitgeroepen. De overheid liet alles aan de gemeentebesturen over, die niet veel meer konden doen dan de scholen sluiten. Over het algemeen wordt aangenomen dat epidemieën leiden tot sociale segregatie en beschuldiging van bepaalde bevolkingsgroepen. Dit was echter niet het geval in Nederland; de Spaanse griep leidde juist tot saamhorigheid en naastenliefde. Het dagelijks leven ging gewoon door en de paniek rond de Spaanse griep stelde weinig voor in vergelijking met de heisa rond de Mexicaanse griep van 2009. Het is van belang dat we blijven stilstaan bij epidemieën uit het verleden en bedenken wat we daarvan kunnen leren.