Geregistreerde antibiotica-allergie vaak onterecht

Zo’n 10% van de opgenomen patiënten heeft een geregistreerde penicillineallergie, maar slechts 1-5% blijkt ook daadwerkelijk allergisch te zijn. De onterechte registraties lijken vooral terug te voeren op het feit dat symptomen van een behandelde ziekte zijn aangezien voor bijwerkingen van of intolerantie voor het antibioticum. Ook groeien mensen geregeld over hun allergie heen – zo’n 80% na 10 jaar.

Zo’n onterechte registratie leidt er vaak toe dat een patiënt wordt behandeld met breedspectrum-antibiotica die duurder en minder effectief zijn. Dit probleem is al langer bekend, vertelt internist-infectioloog Mark de Boer (LUMC), die eerder over het onderwerp in het NTvG publiceerde (2020;164:D4253). ‘Maar momenteel zijn er allerlei nieuwe initiatieven in Nederland om daar ook daadwerkelijk iets aan te doen. Met relatief eenvoudige vormen van “antibiotic stewardship” valt er nog heel wat laaghangend fruit te plukken.’

De interventies bestaan, zo vat De Boer samen, uit een anamnese aan het bed en een risico-inschatting, waarna de patiënt vaak toch nog het gewenste antibioticum blijkt te kunnen krijgen. Voor de praktische aangrijpingspunten verwijst hij naar de ‘E-learning Antibiotica-allergie’.

De interventies blijken effectief. Zo ‘ontlabelde’ het Máxima MC in 2019 in een kleine 3 maanden bijna 10% van de opgenomen patiënten met een gerapporteerde antibiotica-allergie, zonder dat zij ernstige bijwerkingen ondervonden van de daaropvolgende behandeling (J Hosp Infect. 2020;104:137-43). Recenter diende het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis een projectvoorstel in bij ‘Doen of laten?’ om onterechte allergieregistraties te identificeren en terug te draaien. Alleen al op basis van de anamnese en een check van patiëntgegevens in het Landelijk Schakelpunt konden ze maar liefst 42% van de labels ‘penicilline-allergie’ schrappen. Deze informatie zetten ze vervolgens ook weer door naar huisarts en apotheek. Huisartsen kunnen er uiteraard zelf ook mee aan de slag (Huisarts Wet. 2019;63:10.1007/s12445-019-0390-6).

De toegenomen aandacht voor het onderwerp heeft geresulteerd in een nieuwe conceptrichtlijn ‘Aanpak bij vermoeden van antibiotica-allergie’ van de SWAB, waar tot 20 januari 2022 op kan worden gereageerd.