Geneeskunde van het onvoorziene

Drie kwart van de nabestaanden van patiënten met uitgezaaide longkanker vindt dat de behandeldoelen van het laatste behandeltraject niet gehaald zijn. Toch is drie kwart tevreden over die behandeling. Dat is een belangrijke paradox uit ons coverartikel (D5366).

Het doet mij denken aan de parabel van de gebroken ruit. Daarin gooit de zoon van een winkelier per ongeluk hun winkelruit kapot. De omstanders troosten meteen. ‘Iedereen moet leven. Wat zou er van de glazeniers komen als ruiten nooit worden gebroken.’ De troost berust op de gedachte dat de economie beter wordt van het bestellen van een nieuwe ruit. Maar wat gebeurt er met de schoenmaker bij wie de winkelier zijn geld eigenlijk had willen besteden? De econoom Frédéric Bastiat bedacht deze parabel in 1850 om het belang van het ongeziene te beklemtonen.

Je kunt dus als naaste best tevreden zijn over een laatste kankerbehandeling met veel bijwerkingen, omdat je geliefde die immers zelf graag wilde. Het alternatief van rustig afscheid van het leven is hier echter het ongezien pad. Moeten we misschien niet juist óntevreden zijn, omdat dat niet gekozen is?

Dit zijn kritische vragen, die we als NTvG respectvol willen stellen om bij te dragen aan betere zorg. Het is daarom zorgelijk dat LinkedIn vorige maand een post verwijderde waarin werd verwezen naar een NTvG-artikel waarin dergelijke kwesties aan de orde komen. Steeds minder platforms blijken een vrijplaats voor redelijke en onafhankelijke uitwisseling van kritische maar goed onderbouwde vragen. Terwijl juist in deze tijd vragen over dat wat niet gezien is, gesteld moeten worden.

Hoe zou het met onze kinderen zijn gegaan wanneer de scholen niet gesloten waren? Door toename van onze levensverwachting neemt het belang van langetermijneffecten toe. Wat zouden de obesitas-effecten van de Gezonde Basisschool zijn (D4979) als we dat project in 2021 landelijk gaan uitrollen? En hoe verhouden die zich tot de effecten en de nog ongeziene langetermijnbijwerkingen van drie recent tegen obesitas geregistreerde geneesmiddelen (D4907)?

In 1850 opponeerde de wetenschapper Proudhon heftig tegen het door Bastiat gepropageerde belang van het ongeziene: ‘Wetenschappelijk gezien, mijnheer Bastiat, bent u dood.’ En datzelfde jaar overleed Bastiat. Het belang van het onvoorziene had Proudhon echter niet goed voorzien.