Samenvatting
Doel
Onderzoeken of bij patiënten die een ‘transient ischaemic attack’ (TIA) of een niet-invaliderend herseninfarct van arteriële oorsprong hebben doorgemaakt, orale antistollingstherapie met een streefwaarde van de ‘international normalized ratio’ (INR) van 2,0-3,0 een betere secundaire preventie van een vasculair incident geeft dan behandeling met acetylsalicylzuur: de ‘European/Australasian stroke prevention in reversible ischaemia trial’ (ESPRIT).
Opzet
Internationale, multicentrische, gerandomiseerde klinische trial.
Methode
Patiënten werden binnen 6 maanden na een TIA of niet-invaliderend herseninfarct van arteriële oorsprong gerandomiseerd tussen behandeling met orale anticoagulantia (INR: 2,0-3,0; n = 536) of met acetylsalicylzuur 30-325 mg/dag (n = 532). De primaire uitkomstmaat was: vasculaire sterfte, niet-fatale beroerte, niet-fataal myocardinfarct of ernstige bloeding. In een post-hocanalyse werd orale antistollingstherapie vergeleken met de combinatiebehandeling met acetylsalicylzuur plus dipyridamol (200 mg 2 dd): de derde arm van de ESPRIT-studie. Bij de behandeling werd geen blindering toegepast, bij de beoordeling van de uitkomsten wel. De analysen werden volgens het ‘intention to treat’-principe verricht.
Resultaten
Het onderzoek naar de effectiviteit van orale anticoagulantia in vergelijking met acetylsalicylzuur werd voortijdig afgebroken, omdat in een eerder deel van de ESPRIT-studie was aangetoond dat de combinatietherapie met acetylsalicylzuur plus dipyridamol effectiever was dan behandeling met alleen acetylsalicylzuur. De gemiddelde follow-upduur was 4,6 jaar (SD: 2,2). De gemiddelde INR was 2,57 (SD: 0,86; bijna 70 van de tijd binnen de streefwaarde). De primaire uitkomstmaat werd bereikt door 99 van de patiënten uit de antistollingsgroep (19) en door 98 patiënten uit de acetylsalicylzuurgroep (18); de hazardratio was 1,02 (95-BI: 0,77-1,35). De hazardratio voor ischemische complicaties was 0,73 (95-BI: 0,52-1,01) en voor ernstige bloedingen 2,56 (95-BI: 1,48-4,43). De hazardratio voor de primaire uitkomstmaat van orale antistollingstherapie vergeleken met de combinatiebehandeling met acetylsalicylzuur en dipyridamol was 1,31 (95-BI: 0,98-1,75).
Conclusie
Orale antistollingstherapie met een INR-streefwaarde van 2,0-3,0 beschermde patiënten met een TIA of niet-invaliderend herseninfarct van arteriële oorsprong niet beter tegen toekomstige vasculaire complicaties dan monotherapie met acetylsalicylzuur.
Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:445-53
Reacties