Geen meerwaarde van bepaling lactaatplasmaconcentratie bij de beoordeling van een patiënt met een acute buik

To establish the diagnostic value of laboratory tests, especially the plasma lactate concentration, for determination of the indication for acute surgery in patients with an acute abdomen.

Design

Cross-sectional study.

Setting

Kennemer Gasthuis, location Elisabeth Gasthuis, Haarlem, the Netherlands.

Method

The study group consisted of all 200 successive patients presenting at the emergency room with acute abdomen from June 1993 to December 1994 (19 months). Patients with suspected acute appendicitis were excluded. The diagnosis and indication for surgery if any were based on case history, physical examination, radiological examination if performed and standard laboratory tests: ESR, leukocyte count, haemoglobin, creatinine and amylase. The first matter considered was to what extent the indication for acute operation based on these clinical criteria was in agreement with the diagnosis at discharge. The next question studied was what would be the extra value of the plasma lactate concentration which, although determined, had not been reported to the clinician. Statistical analysis was performed using the two-sample Student t test and the χ² test. A p-value of < 0.05 was regarded as statistically significant.

Results

Fifty-four patients were operated within 24 hours for good reasons, six were incorrectly not operated within 24 hours, 128 correctly received conservative treatment and 12 were correctly treated conservatively and subsequently underwent operation after longer than 24 hours. Diagnostics based on the clinical criteria had a sensitivity of 90. The mean plasma lactate concentration, temperature and ESR were statistically significant more often increased in the operated patients than in those treated conservatively. The sensitivities of these determinations were 75, 67 and 40 (all: p < 0.05). The lactate concentration was increased in 50 of the patients who in retrospect had incorrectly not been subjected to acute surgery.

Conclusion

Neither determination of the plasma lactate concentration nor the results of the separate standard laboratory tests in acute abdomen patients resulted in a better sensitivity for the determination of an indication for acute surgery than clinical examination combined with standard laboratory tests and, if desired, supplementary radiology.

Samenvatting

Doel

Het vaststellen van de diagnostische waarde van laboratoriumbepalingen, in het bijzonder de lactaatplasmaconcentratie, bij patiënten met een acute buik ten behoeve van het stellen van een acute operatie-indicatie.

Opzet

Transversaal.

Plaats

Kennemer Gasthuis, locatie Elisabeth Gasthuis, Haarlem.

Methode

Gedurende juni 1993-december 1994 (19 maanden) werden alle 200 opeenvolgende patiënten die met een acute buik op de eerstehulpafdeling werden gepresenteerd, geïncludeerd. Geëxcludeerd werden patiënten met vermoeden van een appendicitis acuta. De diagnose en eventuele operatie-indicatie werden vastgesteld aan de hand van anamnese, lichamelijk onderzoek, eventueel radiologisch onderzoek en standaardlaboratoriumonderzoek: bezinking, leukocytengetal, hemoglobine, creatinine en amylase. Eerst werd bepaald hoe de indicatie voor een acute operatie op basis van deze klinische criteria overeenkwam met de ontslagdiagnose. Vervolgens werd onderzocht wat de meerwaarde zou zijn van de lactaatplasmaconcentratie, die wel was bepaald, maar niet bekendgemaakt aan de clinicus. Statistische analyse werd verricht door middel van de t-toets voor 2 steekproeven en de χ²-toets. Een p-waarde van < 0,05 werd als statistisch significant beschouwd.

Resultaten

Er werden 54 patiënten terecht binnen 24 h geopereerd, 6 ten onrechte niet binnen 24 h, 128 werden terecht conservatief behandeld en 12 terecht conservatief behandeld en vervolgens na meer dan 24 h geopereerd. De diagnostiek op basis van klinische criteria had een sensitiviteit van 90. De gemiddelde lactaatplasmaconcentratie, temperatuur en bezinking waren bij de geopereerde patiënten statistisch significant vaker verhoogd dan bij de conservatief behandelde. De sensitiviteit van deze bepalingen was 75, 67 en 40 (alle p < 0,05). De lactaatconcentratie was verhoogd bij de helft van de patiënten die achteraf ten onrechte niet acuut waren geopereerd.

Conclusie

Zowel de bepaling van de lactaatplasmaconcentratie als de uitkomsten van de afzonderlijke standaardlaboratoriumonderzoeken bij patiënten met een acute buik leverde geen betere sensitiviteit op voor het stellen van een acute operatie-indicatie dan het klinisch onderzoek gecombineerd met standaardlaboratoriumonderzoek en eventueel aanvullend radiologisch onderzoek.