Geen enkele fout meer

‘Ik accepteer geen enkele fout meer.’ Het zal maar tegen je gezegd worden door een van je opdrachtgevers. In sommige vakgebieden is wetenschap politiek geworden en sinds kort accepteert de politiek niet meer dat 26 en 29 samen 55% is. Weliswaar telden de wetenschappers hier twee soorten appels bij elkaar op, maar of Nederland nu onder water loopt door de zee of door een rivier, vind ik als bewoner precies op een veenrandje tussen twee polders niet zo heel interessant. Naar aanleiding van een aantal knulligheden in het inmiddels al 3 jaar oude rapport van de internationale klimaatcommissie bloeit een discussie op over fouten in ‘de wetenschap’.

Het meest verontrustend aan de discussie vind ik het volstrekte gebrek aan kennis over wetenschap, wetenschapsfilosofie en wetenschaphistorie van sommige politici. Fouten horen bij wetenschap. De kunst is om de marge zo klein mogelijk te houden. Maar ook peer review heeft ons in de geneeskunde niet behoed voor missers rond COX-2-remmers, borstkankerrisico bij hormoongebruik, heel scherpe glucoseregeling op de IC en in het wat langere verleden voor tal van andere inmiddels obsolete behandelwijzen. Dat wetenschappers fouten maken, zaken slordig opschrijven, redacties kort door de bocht laten formuleren, betekent nog niet dat er een samenzwering van incompetenten achter zit. Daarbij meet men ook met twee maten. Ingrepen in het zorgstelsel, DBC, ketenzorg, nieuwe eigen bijdragen: ze worden ingevoerd terwijl ofwel bewijs ontbreekt dat de kwaliteit ook echt beter wordt, ofwel er zelfs bewijs is dat de kosten niet opwegen tegen de opbrengsten. Want wie is het specialistengeeltje of de medicijnknaak vergeten? Ik niet. Niet alleen het klimaat vraagt om goed onderbouwde interventies, maar ook de zorg, het onderwijs, de wetenschap en eigenlijk alle beleidsmaatregelen in de publieke ruimte.

Natuurlijk zijn de uitlating en de norm van minister Cramer onzin. Fouten maken hoort erbij, ook in de zorg en in de opleiding. Als bazen of opleiders roepen dat hun ondergeschikten of assistenten geen fouten meer mogen maken, is dat voor patiëntveiligheid én voor een goed opleidingsklimaat funest. In dit nummer besteden we veel aandacht aan het meten van de kwaliteit van de opleiders. Goede bazen en goede opleiders maken ook fouten en goddank zijn zij in toenemende mate bereid dat onder ogen te zien en vooral daarvan te leren. Het meten van opleiderskwaliteiten verloopt zeker nog niet foutloos, maar we gaan absoluut vooruit en daar is dus best beleid op te maken.