Garantie

Na veertien jaar ging er dan toch iets kapot aan de kleine Zuid-Koreaanse auto van mijn vriendin. Iets onbenulligs met lage reparatiekosten. Mijn eigen auto’s hebben veel vaker en kostbaarder onderhoud nodig dan die van haar. Ik kies veelal voor iets sneller, iets groter en – om die combinatie betaalbaar te houden – ouder. Dus heeft haar auto een garantie van zeven jaar bij aanschaf en sta ik met enige regelmaat bij de garage.

Net als bij nieuwe automodellen is van nieuwe medische technologie vooraf niet bekend hoelang alles goed blijft werken. Maar in de zorg is een garantie van zeven jaar ondenkbaar. Bij zorgtechnologie en geneesmiddelen is meestal onderzocht wat de effecten van maximaal een à twee jaar gebruik zijn. Wat er daarna gebeurt is ongewis, al is de belofte meestal langdurige gezondheidswinst. Zo zou de metaal-op-metaal heupprothese een duurzamer alternatief moeten zijn voor de plastic heupen die na tien tot vijftien jaar vervangen moesten worden. De realiteit was dat loskomende deeltjes voor ontstekingen en pijn zorgden, en deze nieuwe generatie metalen heupen al na vijf jaar vervangen moest worden. Het premiegeld in Nederland, inclusief de kosten voor heroperaties, is dan verloren. Sommige beademingsapparatuur en borstimplantaten volgden een vergelijkbaar pad.

Hoeveel moet er betaald worden als de belofte niet wordt waargemaakt?

Als reactie op deze medische missers worden regelgevers wantrouwiger en strenger bij de beoordeling van het bewijs van medische technologie. Het is echter maar de vraag hoeveel dat zal helpen. Langetermijneffecten zijn nou eenmaal ingewikkeld om vooraf vast te stellen. Een bijkomend nadeel van strengere toelatingseisen is dat het te duur wordt voor kleine bedrijven om zelfstandig de markt te betreden en concurrentie te bevorderen. En dat terwijl de oplossing veeleer in garanties zit.

Het klinkt ook logisch: afspreken hoeveel minder er betaald moet worden als de belofte niet wordt waargemaakt. De oncologie is een logische plek om te beginnen: de zorgen over de behaalde gezondheidswinst ten opzichte van de kosten zijn er het grootst en de data infrastructuur is het beste. Met pomalidomide bij multiple myeloom zijn de eerste stappen gezet. In de VS is er een terugbetaalprogramma voor CAR-T waarbij niet wordt betaald als er na een maand geen volledige remissie van de ziekte is. Mooie initiatieven, maar zeer beperkt in omvang. Willen we dit wel graag genoeg?

Vanwege mijn voorliefde voor auto’s met een hoog risicoprofiel zou ik graag zien dat mijn vriendin meebetaalt. Maar logischerwijs worden de kosten van autoreparaties bij ons thuis niet gedeeld. Ik vind dat eerlijk en zou in de zorg ook wel willen zien dat de partij die het risico neemt daarvoor betaalt. Wie gelooft er genoeg in het eigen product om harde garanties af te geven?