Wat we kunnen leren van een halve eeuw diabeteszelfzorg

Gaat data-intensieve zorg onze omgang met ziekte veranderen?

Jongen die zichzelf injecteert
Timo C. Bolt
Remco J.L. van Dijk
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2023;167:D7061
Abstract

Door medisch-technologische innovaties kan de omgang met bepaalde ziekten veranderen. Dankzij ontwikkelingen als zelfmeting en zelfregulatie hebben patiënten met diabetes in de jaren 70 en 80 steeds meer zelf de regie over hun ziekte gekregen. Maar deze positieve verandering had ook een keerzijde. Welke lessen kunnen we trekken uit het verleden?

Samenvatting

Medisch-technologische innovaties brengen vaak, behalve vooruitgang, transformaties met zich mee, bijvoorbeeld in de conceptualisering en beleving van ziekte. Een historisch voorbeeld is de opkomst van zelfregulatie door diabetespatiënten in de jaren 70 en 80. Uit tekstuele analyse van Diabc, het maandblad van Diabetes Vereniging Nederland (DVN), komt naar voren dat de introductie van zelftesten en zelfregulatie niet alleen zeer welkom was voor veel DVN-leden, maar ook een kwalitatieve verandering teweegbracht in hun kijk op diabetes en op zichzelf. Zij bleven zichzelf presenteren als ‘gezond’, ‘normaal’ en ‘zelfstandig’, maar dat stoelde niet langer op gedisciplineerde naleving van voorschriften van artsen en diëtisten. Zij waren nu zelf ‘professionals’ geworden die ‘diabetes als vak’ beoefenden. Tussen deze ontwikkeling en de huidige data-intensieve zorg zijn interessante parallellen te trekken. Dit illustreert dat historische reflectie, langs de weg van de analogie, zinvol kan zijn bij een kritische beschouwing van actuele medisch-technologische ontwikkelingen.

Auteursinformatie

Erasmus MC, afd. Medische Ethiek, Filosofie en Geschiedenis, Rotterdam: dr. T.C. Bolt, historicus. MUMC+, Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht: R.J.L. van Dijk, MSc, basisarts (tevens: Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit der Geesteswetenschappen, student MA Philosophy, Bioethics and Health).

Contact T.C. Bolt (t.bolt@erasmusmc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Verantwoording

Wij hebben toegang gehad tot alle ‘ruwe’ onderzoeksbevindingen en –notities van A.F. Haalboom, auteur van het artikel onder referentie 6. Dat artikel is gebaseerd op de jaargangen 1945-1970 van het maandblad Diabc, dat enkele malen van naam is veranderd (Het Tijdschrift van de Nederlandsche Vereeniging tot Behartiging van de Belangen van Suikerzieken (1946-1947); Het Tijdschrift van de Nederlandse Vereniging van Suikerzieken (1948-1956); Het Tijdschrift (1957-1965); NVS Nieuws (1965-1970); Diabc (1970-heden). Wij hebben onze onderzoeksmethodiek met A.F. Haalboom afgestemd en geregeld met haar kunnen ‘sparren’, om een goede vergelijking te kunnen maken tussen de periodes 1945-1970 en 1970-1988.

Auteur Belangenverstrengeling
Timo C. Bolt ICMJE-formulier
Remco J.L. van Dijk ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties