Fysische diagnostiek - ascites

- The diagnosis of ascites can be made very likely by a good clinical history and a well-directed physical examination, if the patient suffers from a disease which can cause ascites.

- The physician should ask about recent weight gain, change in abdominal girth and ankle oedema.

- With a positive history, the likelihood of the presence of ascites may increase 3 to 4-fold. When the findings at physical examination are also positive, the likelihood may increase 10 to 20-fold.

- A fluid wave is the most specific but less sensitive symptom. Shifting dullness, bulging flanks and flank dullness are less specific but much more sensitive parameters.

- The presence of ascites is very unlikely if the prior probability is low and both the patient's answers and the findings at physical examination are negative.

- Abdominal ultrasound, the gold standard, is not strictly indicated for diagnosing ascites: if based on the trial tried: pretest probability, clinical history and physical examination, the diagnosis is very likely or very unlikely. Ultrasonography is always indicated, however, when ascites is suspected and a positive finding is of clinical relevance.

Samenvatting

- Met een goede anamnese en gericht lichamelijk onderzoek kan de diagnose ‘ascites’ zeer waarschijnlijk worden gesteld als de patiënt een ziekte heeft die ascites kan veroorzaken.

- De sleutelvragen zijn die naar een recente toename van het gewicht, van de buikomvang en naar het ontstaan van enkeloedeem.

- Bij een positieve anamnese kan de kans op het bestaan van ascites met een factor 3 à 4 toenemen. Als het lichamelijk onderzoek ook positieve bevindingen oplevert, kan die kans 10 tot 20 maal zo groot worden.

- Van de methoden van lichamelijk onderzoek is het undulatieteken het specifiekst, maar weinig sensitief. Verschuivende demping en uitgezette, bij percussie gedempt klinkende flanken zijn weliswaar minder specifieke, maar wel sensitievere parameters.

- Bij een lage voorafkans, een ontkennend antwoord op de genoemde vragen en negatieve bevindingen bij lichamelijk onderzoek is ascites vrijwel uitgesloten.

- Echografie van de buik, de gouden standaard voor de diagnostiek, is niet strikt noodzakelijk als op grond van de voorafkans, de anamnese en het lichamelijk onderzoek de diagnose zeer waarschijnlijk of vrijwel uitgesloten is. Echografie is wel nodig als er ascites wordt vermoed en een positieve bevinding klinische consequenties heeft.