Exosomen en kanker

Klinische praktijk
Jeroen de Vrij
S.L.N. (Niek) Maas
Joost P. Hegmans
Martine L. Lamfers
Clemens M.F. Dirven
Marike L.D. Broekman
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A3677
Abstract

Samenvatting

  • Exosomen zijn blaasjes van 50-100 nm die worden uitgescheiden door gezonde lichaamscellen, maar ook door neoplastische cellen.

  • Preklinische studies hebben laten zien dat exosomen afkomstig van tumorcellen een rol spelen bij tumorprogressie, voornamelijk door het overbrengen van RNA en eiwitten naar andere cellen.

  • Door deze overdracht van RNA en eiwitten lijken tumorexosomen de angiogenese te stimuleren en immuuncellen te onderdrukken; exosomen van gezonde immuuncellen daarentegen lijken juist antitumoreigenschappen te bezitten.

  • Het karakteriseren van de RNA- of eiwitinhoud van tumorexosomen zou diagnostische of prognostische waarde kunnen hebben, onder andere bij hersentumoren.

  • Op exosomen zouden antikankertherapieën gebaseerd kunnen worden, bijvoorbeeld door de vorming van tumorexosomen te blokkeren of door exosomen op specifieke plaatsen therapeutica te laten afgeven.

  • De meest vergevorderde toepassing is het gebruik van exosomen van dendritische cellen bij tumorvaccinatie; de veiligheid hiervan is aangetoond in fase I-studies.

Auteursinformatie

Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam.

Afd. Neurochirurgie: J. de Vrij, MSc, wetenschappelijk onderzoeker (tevens: Universitair Medisch Centrum Utrecht, afd. Neurochirurgie, en Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen, Utrecht); dr. M.L. Lamfers, wetenschappelijk onderzoeker; prof.dr. C.M.F. Dirven, neurochirurg.

Afd. Longziekten: dr. J.P. Hegmans, wetenschappelijk onderzoeker.

Universitair Medisch Centrum Utrecht, afd. Neurochirurgie, Utrecht.

Contact dr. M.L.D. Broekman (m.l.d.broekman-4@umcutrecht.nl)

Verantwoording

Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: het instituut waar J. Hegmans werkzaam is ontving financiële ondersteuning van de Stichting Asbestkanker; het instituut waar M. Broekman werkzaam is ontving een Hersenstichting Fellowship en financiële ondersteuning van de Schumacher Kramer Stichting.
Aanvaard op 19 oktober 2011

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties