Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

Euthanasie en andere medische beslissingen rond het levenseinde in Nederland in 1990, 1995 en 2001

Onderzoek
B.D. Onwuteaka-Philipsen
A. van der Heide
D. Koper
I. Keij-Deerenberg
J.A.C. Rietjens
M.L. Rurup
A.M. Vrakking
J.J. Georges
M.T. Muller
G. van der Wal
P.J. van der Maas
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:1793-9
Abstract
Abstract
Sluiten
Euthanasia and other end-of-life medical decisions in the Netherlands in 1990, 1995 and 2001

To determine the incidence of euthanasia and other end-of-life decisions in the Netherlands in 1990, 1995 and 2001, and the physicians' attitudes towards such decisions.

Design

Interview and questionnaire study.

Methods

Physician interviews and death-certificate studies performed in 1990 and 1995 were again repeated in 2001. Interviews were held with general practitioners, clinical specialists and nursing home physicians: 1990: n = 405; response: 91; 1995: n = 405; response: 89; 2001: n = 410; response: 85. For the deaths, random samples were drawn from the register of death certificates at Statistics Netherlands after which a questionnaire was sent to the treating physicians: 1990: n = 5197; response: 76; 1995: n = 5146; response: 77; 2001: n = 5617; response: 74.

Results

In 2001 44 of all deaths were preceded by an end-of-life medical decision. Euthanasia was performed in 2.6 of cases (1995: 2.4; 1990: 1.7). This increase was mostly in the .patient categories where euthanasia had been most frequently applied in 1990: patients under 80 years of age, patients with cancer and patients under the care of their general practitioner. The prevalence of assisted suicide and the termination of life without the express permission of the patient as well as the opinions of the majority of physicians with respect to euthanasia has not changed over the years studied. However in 2001, the number of physicians who indicated a more restrictive and less permissive approach was higher than in previous years.

Conclusion

There has been a stabilisation in the practice of end-of-life medical decision-taking over the period surveyed (1990-2001). No further increase in the number of requests to terminate life was found after 1995 and physicians seem to have become more reticent with respect to these procedures.

Samenvatting

Doel

De incidentie bepalen van euthanasie en andere medische beslissingen rond het levenseinde in Nederland in 1990, 1995 en 2001, en de opvattingen van artsen dienaangaande.

Opzet

Enquête.

Methoden

In 2001 werden artseninterviews en sterfgevallenonderzoeken uit 1990 en 1995 herhaald. Interviews werden gehouden met huisartsen, klinisch specialisten en verpleeghuisartsen: 1990: n = 405; respons: 91; 1995: n = 405; respons: 89; 2001: n = 410; respons: 85. Van de sterfgevallen werden steekproeven getrokken uit de registratie van overlijdensverklaringen bij het Centraal Bureau voor de Statistiek, waarna aan de behandelend artsen een vragenlijst werd gestuurd: 1990: n = 5197; respons: 76; 1995: n = 5146; respons: 77; 2001: n = 5617; respons: 74.

Resultaten

In 2001 werd 44 van alle sterfgevallen voorafgegaan door een medische beslissing rond het levenseinde. In 2,6 werd euthanasie uitgevoerd (1995: 2,4; 1990: 1,7). Deze toename vond met name plaats in patiëntencategorieën waarbij ook in 1990 het vaakst euthanasie werd toegepast: patiënten jonger dan 80 jaar, patiënten met kanker en patiënten in zorg bij de huisarts. Het vóórkomen van hulp bij zelfdoding en levensbeëindiging zonder uitdrukkelijk verzoek van de patiënt veranderden niet over de verschillende jaren. Terwijl in alle onderzoeksjaren de opvattingen van het merendeel van de artsen met betrekking tot euthanasie niet veranderden, gaven de artsen in 2001 vaker dan in de voorgaande jaren aan restrictiever te zijn geworden en minder vaak dat zij permissiever waren geworden.

Conclusie

Over de jaren 1990, 1995 en 2001 was er een stabilisatie van de praktijk van medische besluitvorming rond het levenseinde. Na 1995 werd geen verdere toename gevonden van het aantal verzoeken om levensbeëindiging en artsen leken wat terughoudender te zijn geworden in hun opvattingen met betrekking tot dit handelen.

Artikelinformatie
Aanvaard op

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:1793-9
Vakgebied
Publieke gezondheidszorg
Auteursinformatie

VU Medisch Centrum, afd. Sociale Geneeskunde en Instituut voor Extramuraal Geneeskundig Onderzoek, Van der Boechorststraat 7, 1081 BT Amsterdam.

Mw.dr.B.D.Onwuteaka-Philipsen, gezondheidswetenschapper; mw.drs. M.L.Rurup, medisch bioloog; drs.J.J.Georges, verplegingswetenschapper; dr.M.T.Muller, sociaal-gerontoloog (tevens: afd. Verpleeghuisgeneeskunde); prof.dr.G.van der Wal, sociaal-geneeskundige.

Erasmus MC, Universitair Medisch Centrum Rotterdam, Instituut Maatschappelijke Gezondheidszorg, Rotterdam.

Mw.dr.A.van der Heide en prof.dr.P.J.van der Maas, artsen-epidemiologen; mw.drs.J.A.C.Rietjens, gezondheidswetenschapper; mw.drs.A.M. Vrakking, socioloog.

Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg.

Mr.D.Koper, jurist; mw.I.Keij-Deerenberg, gezondheidswetenschapper.

(b.philipsen.emgo@med.vu.nl).

Contact dr.B.D.Onwuteaka-Philipsen (b.philipsen.emgo@med.vu.nl)

Verantwoording

Dit artikel wordt afgedrukt met alle auteurs van de eerste publicatie.

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties