Eten moet je leren

Deze week leest u in het Tijdschrift de lotgevallen van 30 patiënten die 20 jaar geleden een variabele maagband kregen (A4088; bl. 547). Het gewichtsverlies is imposant, net als de frequentie van complicaties. In haar jeugd zal deze techniek ongetwijfeld het predicaat ‘veelbelovend ‘ hebben gekregen. Net zoals nu de EndoBarrier, een nieuwe techniek in de strijd tegen diabetes mellitus en obesitas (A3844; bl. 567). In een deel van de darm wordt een soort binnenband geplaatst waardoor resorptie van voedsel wordt voorkomen. Gaat dat geen problemen opleveren? Dat is de eerste gedachte die bij mij opkomt. Vast wel maar dat weten we pas over een jaar of 20 als alle problemen aan het licht gekomen zijn en weer een andere nieuwe techniek als veelbelovend wordt bestempeld. Voor dit soort technieken zijn de eisen ten aanzien van de bewijsvoering nu eenmaal veel minder streng dan bij het geneesmiddelenonderzoek. Ook van het verleden leren we te weinig (A4590; bl 544): voordat de 1-jaarscomplicaties bekend zijn, wordt het product al weer aan de man gebracht.

Natuurlijk zijn morbide obesitas en de metabole gevolgen daarvan een grote bedreiging voor de gezondheid maar juist daarom zou een zorgvuldige evaluatie zo op zijn plaats zijn. Die obesitas is niet van gisteren en aan de beslissing voor een chirurgische interventie zijn jaren van diëten en frustratie vooraf gegaan. Iedere publicatie over bariatrische chirurgie begint met het noemen van de toename in de prevalentie van obesitas. Maar net zoals de harttransplantatie geen antwoord is op de coronaire hartziekten, is de bariatrische chirurgie dat niet op de obesitasepidemie. Die epidemie kan helemaal niet door dokters bestreden worden. Aan de gevolgen van obesitas kan de dokter soms wat doen maar zelfs als obesitas tot zeer ernstige ziekte leidt, lukt het maar niet die oorzaak, de verkeerde leefstijl, te veranderen. Een cynische constatering want nog steeds menen we dat we ziekten wel zullen kunnen voorkomen als we de oorzaken eenmaal kennen. Als leefstijl echter de oorzaak van ziekte is lukt dat maar niet. Dat voorkómen van obesitas lijkt toch vooral een taak voor ouders, leerkrachten en medewerkers in de preventieve sector. We moeten onze kinderen leren omgaan met al dat voedsel dat de hele dag schreeuwt om te worden opgegeten. Net zoals wij onze kinderen hebben leren zwemmen omdat er zoveel water om ons heen is. 30 jaar overvloed aan voedsel is kennelijk nog te kort om de sleutel tot gedragsverandering te vinden. Ik hoop echter wel dat we hem bijna hebben en dat de generaties na ons net zo meewarig over de bariatrische chirurgie spreken als wij nu over de lobotomie.