artikel
Inleiding
Infectieziektebestrijding door bron- en contactonderzoek (BCO; zie uitleg) en leefregels is afhankelijk van de medewerking van geïnfecteerden. Die medewerking wordt mede bepaald door hoe zij de ingestelde maatregelen ervaren. Met dit onderzoek brachten wij in kaart hoe patiënten met covid-19 de informatievoorziening, het BCO en de thuisisolatie aan het begin van de pandemie hebben ervaren. De resultaten hiervan geven inzicht in de aanpak van een pandemie met een onbekend pathogeen en de werkwijze in de huidige fase van de pandemie.
Methode
Voor dit onderzoek analyseerden wij opnieuw de interviews die waren afgenomen in het kader van een ‘mixed-methods’-onderzoek naar het ziektebeloop en de (na)zorg in de eerste fase van de covid-19-pandemie. Daarvoor werden in de periode 9 maart-3 april 2020 alle Groningers en Friezen van ≥ 18 jaar met een aangetoonde SARS-CoV-2-infectie gevraagd om deel te nemen. Met ‘maximum variation sampling’ selecteerden we 40 patiënten voor een telefonisch interview; 29 van hen gaven toestemming voor deze thematische analyse. Over het oorspronkelijke onderzoek is eerder gepubliceerd in het NTvG.
Resultaten
Uit de analyses kwamen 4 thema’s naar voren: (a) informatie over diagnose en leefregels; (b) onderzoek naar de infectiebron; (c) informeren van de contacten; en (d) leven met de maatregelen in thuisisolatie. De tabel laat een aantal illustratieve citaten zien per thema.
Informatie over diagnose en leefregels Tegenstrijdige informatie door verschillende adviseurs leidde tot onduidelijkheid bij patiënten. Na ontslag uit het ziekenhuis voelden patiënten zich niet geïnformeerd over de leefregels tijdens thuisisolatie.
Onderzoek naar de infectiebron Voor velen was het onduidelijk of en hoe onderzoek naar de bron van de infectie plaatsvond; sommigen hadden daar terugkoppeling over verwacht.
Informeren van contacten Niet iedereen voelde zich in staat om de juiste contacten te informeren. Hierbij speelde stigmatisering een rol.
Leven met de maatregelen in thuisisolatie De geadviseerde leefregels werden veelal niet volledig toegepast. Er werd met name afgeweken van de isolatieduur. Redenen hiervoor waren dat de isolatie praktisch onuitvoerbaar was of dat de patiënt onvoldoende informatie of een gebrek aan discipline had, zich beriep op de autonomie of het nut of de consequenties voor naasten er niet van inzag.
Beschouwing
Tegenstrijdige informatie leidt tot onzekerheid. De informatie van de GGD bereikte niet alle patiënten die vanwege covid-19 waren opgenomen in het ziekenhuis, mogelijk doordat contactpersonen de informatie niet deelden met de patiënt of doordat zij de informatie niet onthielden vanwege ziekte of stress.
Bij brononderzoek is medewerking van geïnfecteerden belangrijk. Helderheid over de werkwijze van de GGD is van belang om het krediet van geïnfecteerden niet te verspelen. Het brononderzoek moet aan hen worden uitgelegd, ook om te voorkomen dat geïnfecteerden terugkoppeling hierover verwachten. Door bij het contactonderzoek mensen te helpen met de inschatting van het risico van een contact en te ondersteunen bij angst voor stigmatisering worden zij beter in staat gesteld om zelf hun contacten te informeren.
Opvallend is dat velen de leefregels voor thuisisolatie niet opvolgen. Mogelijk speelde de afschaling van de begeleiding door de GGD hierbij een rol. Monitoring van thuisisolatie is belangrijk om de impact van BCO en maatregelen te toetsen, met name met het oog op zelf-effectiviteit en stigmatisering.
Conclusie
In het begin van de uitbraak voelden niet alle patiënten met covid-19 zich goed geïnformeerd en begeleid; vragen over het bron- en contactonderzoek en thuisisolatie bleven onbeantwoord. Tegenstrijdige adviezen leiden tot onzekerheid en een slechte naleving van de maatregelen. Eenduidige communicatie is daarom van belang. Begeleiding van thuisisolatie moet geborgd worden en adviezen hierover moeten worden afgestemd tussen GGD, huisarts, specialist en bedrijfsarts. Dit geldt zowel voor de huidige situatie, waarin bron- en contactonderzoek zinvol is bij een nieuwe SARS-CoV-2-variant, als voor een toekomstige pandemie met een onbekend pathogeen.
De volledige versie van dit artikel is hier beschikbaar als supplement.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Bron- en contactonderzoek
Met het bron- en contactonderzoek van de GGD wordt geprobeerd om de transmissie van een micro-organisme of virus te voorkomen. Na een melding van een met laboratoriumdiagnostiek aangetoonde infectie (indexpatiënt) begint het brononderzoek: de GGD spoort de besmettingsbron op, die mogelijk nog infectieus is, net als andere personen die door deze bron besmet kunnen zijn.
Daarnaast verricht de GGD contactonderzoek om personen te identificeren die kunnen zijn besmet door de indexpatiënt. Deze contacten worden op de hoogte gesteld en geadviseerd om zich te laten testen wanneer dat nodig is of, bij een hoog risico op infectie, om in quarantaine te gaan gedurende de periode dat zij besmettelijk kunnen worden.
Reacties