Casus
Een 60-jarige man, met in de voorgeschiedenis pulmonale sarcoïdose, had sinds enkele maanden een zwelling van 8 mm op de dorsale zijde van de distale falanx van zijn linker duim (figuur a). De zwelling was pijnloos en er was geen bewegingsbeperking van de duim. Patiënt had de ontsierende bobbel aangeprikt met een steriele naald. Hierbij kwam een gelatineuze vloeistof tevoorschijn (figuur b). Enkele weken later recidiveerde de bobbel. Na 5 keer aanprikken bleef de zwelling weg. We stelden de diagnose ‘mucoïdcyste’. Deze benigne zwelling bevindt zich op de dorsale zijde van de vingers of – minder vaak – tenen…
Mucoïdcyste, niet opereren!
De mucoid cyste, die fraai wordt geillustreerd met de foto's, wordt regelmatig gezien door reumatologen en is haast altijd een uiting van artrose van PIP of DIP gewrichten.
De auteurs stellen dat de mucoid cysten onstaan door perforatie van de kapsel door osteofyten. Dit is voorstelbaar, maar soms zijn dergelijke cysten ook aanwezig voordat osteofyten zijn gevormd. Het lijkt mij aannemelijk dat de cysten ook door ontsteking in het gewricht kunnen worden veroorzaakt, waarbij een kleine lekkage in het kapsel door ventielwerking tot de vorming van een cyste leidt.
Dat chirurgische behandeling effectiever is dan afwachtend beleid met zo nodig herhaalde punctie wordt niet onderbouwd. Er zijn geen prospectieve studies bekend, maar uitleg over het onschuldige karakter en zo nodig herhaalde punctie met leegdrukken van de cyste is meestal afdoende. Chirurgische interventie met verwijderen van een osteofyt heeft een grotere kans op infectie en een kans op afname van de beweeglijkheid van het gewricht. De laatste zin zou naar mijn mening moeten luiden, dat het een onschuldig probleem betreft dat nagenoeg altijd na verloop van tijd van zelf over gaat. Chirurgische interventie moet worden afgeraden.
Hein Bernelot Moens, reumatoloog
Soms toch chirurgie bij mucoïdcyste
Collega Bernelot Moens is van mening dat chirurgische interventie van de mucoidcyste moet worden afgeraden. Wij zijn het met hem eens dat operatieve behandeling zeker niet de eerste keuze is. Soms zijn de klachten echter zo ernstig en langdurig (o.a. pijn) dat chirurgisch ingrijpen onontbeerlijk is.
D.H.Winterberg, mede namens D.Verroen