Echte preventie

Hoewel cariës nog steeds veel voorkomt, is het aantal Nederlandse jongeren dat nog nooit een gaatje in een kies of tand heeft gehad de laatste 40 jaar flink toegenomen. Nog maar weinigen krijgen als huwelijksgeschenk een kunstgebit van hun ouders en veel mensen kunnen tot de dood met hun eigen tanden doen, omdat het beleid van tandartsen helemaal gericht is op het behoud van dat eigen gebit. Dat kost behoorlijk wat geld, want de tandartsenzorg is net zo duur als onze huisartsenzorg. Voor dat goede gebit ben je echter wel helemaal afhankelijk van je ouders. Als zij onwetend of onverschillig zijn, heb je daar de rest van je leven last van.

Gruythuysen et al. vragen in hun bijdrage deze week aandacht voor verwaarloosde gebitten van jonge kinderen (A8071). Zij verzoeken jeugdartsen hierbij ook wat verder te kijken dan alleen dat gebit en na te gaan of dat slechte gebit niet een signaal is van verwaarlozing. Ik denk dat ze hier een goed punt hebben, maar meen ook dat jeugdartsen dat wel weten. Die zien vrijwel alle kinderen, maar alleen signaleren, voorlichting geven en naar de tandarts sturen is dus niet genoeg. Als hulpverlener kun je echter weinig als ouders niet willen. Dan heb je meer aan echte public-healthmaatregelen, zoals fluoridering van het drinkwater. Dit is verreweg het effectiefst, maar deze vorm van preventie is in Nederland na een maatschappelijk debat van 30 jaar gesneuveld. Het was een te grote aantasting van de keuzevrijheid van het individu. Daar heb je als baby die werd geboren achter een verkeerde voordeur, helemaal niks aan, want jij kon niet kiezen. Op het moment dat je zelf de notie hebt dat poetsen belangrijk is, is dat gebit al verpest en is veel geld nodig om je gebit te behouden. Maar dat geld zal vaak het probleem zijn, omdat je ouders niet alleen jouw gebit hebben verwaarloosd maar ook andere steken in de opvoeding lieten vallen.

In het conservatieve Amerika is het water gefluorideerd in 42 staten. Daar zijn veel rechtszaken over geweest, maar altijd kwam de rechter tot het oordeel dat fluoridering niet onwettig is. Dat geeft toch wel te denken, want die Amerikanen hebben een veel grotere hekel aan overheidsbemoeienis dan wij. Misschien moeten we toch af en toe wat van hen leren. Zij waren ook veel beter in staat hun samenleving rookvrij te maken. De echte nadelen van fluor zijn niet stevig onderbouwd. We hebben preventieve programma’s die meer schade veroorzaken, maar daar hebben we een sterke lobby voor. Aan de echte primaire preventie van cariës wordt weinig verdiend. Misschien dat we daarom maar blijven roepen dat er veel alternatieven zijn voor de fluoridering van het drinkwater.