Drie patiënten met urolithiasis als bijwerking van behandeling met indinavir

- Three HIV-seropositive patients were diagnosed with urolithiasis related to the use of indinavir. The first patient was a 45-year-old white male with severe haemophilia who presented with fever and flank pain referred to the glans penis. Ultrasound and intravenous pyelography (IVP) revealed a concrement in the left renal pelvis. Discontinuation of indinavir and acidification of the urine did not reduce the stone load. Percutaneous nephrolithotripsy was then performed. The second patient, a 41-year-old white male, presented at the emergency ward with flank pain and fever. Ultrasound examination showed dilatation of the left kidney. A percutaneous nephrostomy catheter was inserted. Antegrade contrast imaging showed a concrement in the proximal ureter. The patient underwent extracorporeal shock wave lithotripsy. A second antegrade image made a few days later showed no evidence of stone material. The third patient was a 56-year-old white male with a previous history of indinavir-associated urolithiasis. He presented at the emergency ward with flank pain and haematuria. A CT urography showed dilatation of the right kidney and distal portion of the right ureter with no evidence of concrement. The symptoms resolved after a percutaneous nephrostomy catheter was inserted and the antiviral medication was modified. The catheter was removed 2 weeks later. At last follow-up, none of the 3 patients had symptoms of urolithiasis. These cases illustrate that, although conservative therapy for indinavir-related urolithiasis can be sufficient, minimally invasive endourological surgery is sometimes necessary.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:1839-45

Samenvatting

Bij 3 hiv-seropositieve patiënten werd urolithiasis vastgesteld in samenhang met het gebruik van indinavir. De eerste patiënt was een 45-jarige blanke man met ernstige hemofilie die zich presenteerde met koorts en flankpijn, uitstralend naar de glans penis. Bij echografie en intraveneuze pyelografie (IVP) werd een partiële afgietselsteen in het linker pyelum gezien. Het staken van de indinavir en het aanzuren van de urine leidde niet tot vermindering van de steenmassa. Er werd besloten tot een percutane nefrolithotripsie. De tweede patiënt, een 41-jarige blanke man, presenteerde zich op de Spoedeisende Hulp met pijn in de flank en koorts. Bij echografie werd een dilatatie van de nier aangetoond; om deze reden werd een percutane nefrostomiekatheter ingebracht. Een antegrade contrastfoto toonde vervolgens een uretersteen. Patiënt onderging schokgolfvergruizing. Enige dagen nadien werd opnieuw een antegrade foto gemaakt, waarop geen steenmateriaal meer werd aangetoond. De derde patiënt was een blanke man van 56 jaar, bekend wegens urolithiasis op basis van indinavirgebruik. Hij meldde zich op de Spoedeisende Hulp met flankpijn. Bij CT-urografie werden hydronefrose en dilatatie van het distale deel van de rechter ureter gezien, zonder evidente aanwijzingen voor concrementen. Na het inbrengen van een percutane nefrostomiekatheter en aanpassing van de antivirale medicatie verdwenen de klachten. Twee weken later kon de katheter worden verwijderd. Bij de laatste follow-up hadden alle drie de patiënten geen klachten meer gehad van urolithiasis. Hoewel conservatieve therapie afdoende kan zijn bij indinavirstenen, tonen deze ziektegeschiedenissen aan dat soms minimaal invasief urologisch ingrijpen noodzakelijk is.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:1839-45