Donoren

Twee jaar geleden schokte de omroep BNN een groot deel van Nederland met De grote donorshow. Vanuit een gevoel van Samaritaanse barmhartigheid zou een patiënte met een beperkte levensverwachting een nier afstaan aan een door haar uit te kiezen patiënt die zonder transplantatie ook maar een beperkte levensverwachting had. Achteraf bleek het allemaal in scène gezet te zijn en was het alleen de bedoeling van de presentatoren om aandacht te vragen voor het nog steeds schromelijke tekort aan (nier)donoren. De uitzending leidde tot een stijging van het aantal donoren, maar nu – twee jaar later – is de animo om organen af te staan weer wat weggeëbd.

Echte Samaritaanse donoren bestaan echter wel en ze worden beschreven in dit nummer van het Tijdschrift door Zuidema en medewerkers (B188). Het gaat om levende donoren die in dit geval een nier afstaan aan een onbekende ontvanger. Omdat dit de donor geen economisch gewin oplevert, is deze situatie niet vergelijkbaar met de dubieuze praktijken die soms elders op deze wereld plaatsvinden. Toch vraagt de door de Rotterdamse groep beschreven werkwijze wel om verantwoording en daarom is het goed dat dit onderwerp thans in het Tijdschrift aan de orde komt. In ditzelfde nummer beschrijven Nossent et al. (B283) hoe actieve behandeling van hersendode donoren kan bijdragen aan betere resultaten van transplantatie. Uit hun artikel blijkt dat daardoor niet alleen het aantal voor transplantatie bruikbare organen toeneemt, maar ook de transplantaatfunctie en de overleving. Uiteraard is de wijze van orgaanpreservatie van belang; hypotherme pulsatiele machinale perfusie bijvoorbeeld leidt tot een betere transplantaatfunctie dan koude statische preservatie (A294). Zoals Rowshani en medewerkers betogen, kan humorale immuniteit ook in belangrijke mate het succes van een transplantatie beperken en mede daarom vragen deze onderzoekers aandacht voor een kortgeleden in Nederland begonnen onderzoek naar desensibilisatietherapie (B290).

Ondanks alle technische verbeteringen bij orgaandonatie blijft het tekort aan mensen die één of meer organen willen afstaan toch het grootste probleem van de transplantatiegeneeskunde. De psychologische mechanismen die een rol spelen bij de bereidheid om hetzij postmortaal, hetzij bij leven (Samaritaans) organen af te staan, zijn echter nog niet volledig duidelijk, schrijven Dijker en Stijnen (B244). Met deze bundeling van artikelen wil het Tijdschrift een bijdrage leveren aan de continue discussie en reflectie over dit probleem.