De psychosociale zorg na de vuurwerkramp in Enschede; lessen van de Bijlmer-vliegramp

- When the psychosocial-care scheme for victims of the firework explosion in Enschede, the Netherlands (2000) was set up, lessons learned from the Bijlmer airline disaster (Amsterdam 1992) were put into practice. The aftermath of this incident showed that psychological and physical health problems can still occur many years later.

- The main failure of the aftercare of the Bijlmer disaster lay in the coordination of aid and the monitoring of health problems. In Enschede steps were taken to redress these problems.

- An information and advice centre (IAC) was set up to monitor the well-being of the victims, and to provide them with information and, where necessary, assistance. It is responsible for limiting the effects of the disaster. A total of 13,000 people have consulted the IAC.

- A residents' association was formed. This gave the victims a common voice during the process of attempting to restore normality in their lives.

- A specialized mental health-care unit was founded to treat disaster-related disorders using evidence-based treatments. So far approximately 1,300 people have consulted this body.

- A longitudinal study has been set up to map the consequences of the disaster and to advise aid organizations. This will also give information on the extent to which these methods have been able to limit the long-term consequences.

Samenvatting

- Bij de opzet en de uitvoering van de psychosociale zorg voor de getroffenen van de vuurwerkramp in Enschede (2000) is lering getrokken uit de Bijlmer-vliegramp (1992). Daar bleek dat vele jaren na de ramp zich nog psychische en lichamelijke gezondheidsklachten kunnen voordoen.

- De belangrijkste tekortkomingen bij de nazorg van de Bijlmer-ramp waren het ontbreken van de monitoring van de gezondheidsklachten over langere tijd en een daarmee verbonden coördinatie van de hulpverlening.

- In Enschede is een informatie- en adviescentrum (IAC) voor een periode van 3-5 jaar opgericht, dat verantwoordelijk is voor het verminderen van de gevolgen van de ramp. Het IAC dient op de hoogte te blijven van het wel en wee van de getroffenen, hen van gewenste informatie te voorzien en waar nodig hulpverlening voor hen te regelen. In totaal hebben 13.000 getroffenen gebruikgemaakt van de diensten van het IAC.

- Daarnaast is een bewonersvereniging in het leven geroepen om de getroffenen een duidelijke spreekbuis te geven bij het herstel van hun situatie.

- Een gespecialiseerd GGZ-team is opgericht om met de ramp samenhangende stoornissen zoveel mogelijk evidence-based te kunnen behandelen; circa 1300 mensen hebben zich inmiddels laten behandelen.

- Het longitudinale onderzoek ‘Gezondheidsmonitoring getroffenen vuurwerkramp Enschede’ is opgezet om de gevolgen van de ramp in kaart te brengen en aanbevelingen te kunnen doen aan hulpverleningsinstellingen. Dit zal ook inzicht moeten geven in hoeverre deze aanpak als geheel de langetermijngevolgen heeft kunnen beperken.