De ontwikkeling van mortaliteit en morbiditeit onder ouderen in Nederland, 1970-1989

Analysis of the trends in mortality and morbidity among the elderly to see whether there has been a ‘compression’ of mortality and morbidity in the older age groups during the past two decades.

Method

Data on mortality (by age, sex and cause of death; 55-84 years; 1970-1989), hospital admissions (by age, sex and discharge diagnosis; 55-84 years; 1972-1987) and self-reported morbidity (65 years) were extracted from publications by the Netherlands Central Bureau of Statistics, and analysed on an age-specific and age-standardised basis.

Results

A decline in mortality for men and women was seen in all age groups between 1970 and 1989. Diseases of ‘circulatory organs’ and ‘accidents and intoxications’ accounted for the major part. In contrast, hospital admission rates increased for men and women in all age groups between 1972 and 1987, mainly due to diseases of ‘circulatory organs’ and ‘neoplasms’. No correlation was found between decline of mortality and increase of hospital admissions per disease cluster. Questionnaire data revealed no major changes in health problems.

Conclusion

Whereas mortality declined in all age groups, hospital admissions rose, and prevalence rates of self-reported health problems remained essentially the same. We conclude that there has probably been a compression of neither mortality nor morbidity during the past two decades in the Netherlands.

Samenvatting

Doel

Analyse van de ontwikkeling van de mortaliteit en morbiditeit onder ouderen, met de vraag of zich in de laatste 2 decennia een compressie van mortaliteit en morbiditeit in de oudste leeftijdsgroepen heeft voorgedaan.

Methoden

Gegevens over mortaliteit en ziekenhuisopname naar leeftijd (55-84 jaar), geslacht en respectievelijk doodsoorzaak en ontslagdiagnose voor de jaren 1970-1989 werden ontleend aan jaarlijkse publikaties van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Door ondervraagden zelf gerapporteerde gezondheidsproblemen werden ontleend aan de ‘CBS Gezondheidsenquête’ (1981-1989) en het ‘CBS Leefsituatieonderzoek’ (1974-1989). Analysen vonden plaats op basis van leeftijdsspecifieke dan wel voor leeftijd gestandaardiseerde gegevens.

Resultaten

De mortaliteit daalde in de periode 1970-1989 voor mannen en vrouwen in alle leeftijdsklassen. Het grootste aandeel hadden ‘ziekten van de bloedsomlooporganen’, gevolgd door ‘ongevalsletsel en vergiftigingen’. De ziekenhuisopnamecijfers zijn daarentegen in de periode 1972-1987 voor mannen en vrouwen in alle leeftijdsgroepen gestegen. Het grootste aandeel hadden ‘ziekten van de bloedsomlooporganen’, gevolgd door ‘nieuwvormingen’. Er was op het niveau van diagnosehoofdgroepen geen correlatie tussen mortaliteitsdaling en opnamestijging. Uit de enquêtegegevens kwamen geen duidelijke veranderingen in prevalentie van gezondheidsproblemen naar voren.

Conclusies

De mortaliteitsdaling in de leeftijdsgroep 55-84 jaar wijst erop dat in Nederland gedurende de laatste 2 decennia geen (verdere) compressie van mortaliteit in de hoogste leeftijdsgroep heeft plaatsgevonden. Er zijn ook geen aanwijzingen voor een compressie van de morbiditeit. De stijging van de ziekenhuisopnamecijfers moet, mede gezien de bevindingen bij onderzoek van de door ondervraagden zelf gerapporteerde gezondheidsproblemen, waarschijnlijk worden geïnterpreteerd als een effect van veranderingen in opnamebeleid.