De ongevaccineerde onderbuik

Als iedereen met vakantie is, ben ik liefst in het ziekenhuis. Minder mails, minder gezeur en meer patiëntenzorg. Zo ook afgelopen weken, waarin we enkele tientallen patiënten met een ernstige covid-19-infectie hebben opgenomen. U weet: het gros van hen is niet gevaccineerd. Wat u misschien niet weet: bijna iedereen (> 90%, ik heb geturfd) heeft daar veel spijt van. Niet zo verrassend misschien, maar toch.

Wat ook opviel: bijna geen enkele ongevaccineerde had de voor- en tegenargumenten op een rijtje gezet. Dat is geen interpretatie, maar een observatie. De patiënten gaven dat desgevraagd zelf ook aan. Hun motivatie bestond vrijwel louter uit onderbuikgevoelens van angst en wantrouwen, vooral jegens de overheid en medische wereld. Het ‘proefkonijn’ werd frequent genoemd, zonder dat er ook maar een vaag besef was van bestaand onderzoek en surveillance. Dagblad Trouw zette recent (16 augustus) op een rijtje wie de ongevaccineerde mens gemiddeld is: laag opgeleid, weinig inkomen, vaak een migratieachtergrond. Ik word daar een beetje triest van. Natuurlijk moet iedereen zelf kiezen, maar ik kan niets goeds zien in een situatie waarin vaccinatie iets is voor hoogopgeleide, witte, rijke mensen.

De discussie of ongevaccineerden minder recht op (intensieve) covid-19-zorg hebben is idioot. Onwetendheid is – al is het maar vanwege het verband met sociaaleconomische status – niet verwijtbaar. Angst en wantrouwen evenmin, en de doodstraf hoort daar al helemaal niet op te staan. Maar ook de ‘wetenden’, zoals de vaccincritici die recent in ons tijdschrift publiceerden (D6200), of collega Bijl, die een vaccinkritisch ingezonden stuk schreef (D6268), zijn van harte welkom op mijn SEH of, als het moet, in de shockroom.

‘Onwetendheid is niet verwijtbaar’

Laten we eerlijk zijn: vrijwel geen van ons is immers écht expert, kent alle feiten en weet ook nog eens wat er nog niet wordt geweten. Bij ieder van ons zijn er componenten van ‘geloven’ en vertrouwen die een standpunt de ene of de andere kant op doen vallen. Ook aan mijn besluit om wel gevaccineerd te worden ligt een veel eerder besluit ten grondslag om een zekere mate van vertrouwen te hebben in de reguliere wetenschap en instituties. Het geeft geen pas om iemand die wantrouwender is dan je zelf bent je hulp te ontzeggen.

Twee keer was ik afgelopen weken minder mild. Een man en een vrouw gingen kort na elkaar in belabberde toestand naar de IC. Beiden hadden graag gevaccineerd willen worden, maar hun arts raadde het af. Bij de één vanwege een myocarditis 20 jaar geleden, bij de ander vanwege trombose in de voorgeschiedenis; geen van beide een contra-indicatie voor vaccinatie. Toen ben ik even naar een lege kamer gelopen en riep ik een paar woorden die ik hier maar niet zal opschrijven.