De ongeneeslijk zieke patiënt gezien door de ogen van een clinicus

Door het vrijwel ontbreken van systematisch onderzoek naar de beleving van de naderende dood bij ongeneeslijk zieke patiënten, en bij mensen die betrokken zijn bij het overlijden, zijn wij voor de uitleg en het begrip van deze fase aangewezen op de waarnemingen en beschrijvingen van filosofen, theologen en psychologen, en op uitingen van beeldende kunstenaars en poëten.1 Onze ervaringen als oncologen verschaffen ons een geheel ander perspectief. Regelmatig maken wij de eerste reactie mee van patiënten op het bericht dat zij een potentieel dodelijke ziekte hebben. Wij zien dikwijls de specifieke problemen die zich voordoen bij hun verzorging in het ziekenhuis, en met de interacties tussen artsen, patiënt, familie, indien de ziekte voortschrijdt. Een juiste houding van de arts in deze situatie is van uitermate groot belang voor een goede relatie met de betrokkenen. Het is onze ervaring dat een medisch-technisch uitstekende behandeling door de patiënt soms als een…