De menselijke maat

- In 1800 the new French republic introduced the metric system to replace a multitude of different measures. Some old units for length, such as the foot, were based on the human body. In medicine, the severity of a disease can be measured at several different levels: (a) the biological process; (b) the function of body parts; (c) the individual's activities; and (d) social participation. In the current quest for objectivity, physicians sometimes prefer measurements that are closely related to physical science, whereas patients are more concerned about the restriction of their activities. There are different scales for measuring the range of human activities, for example, according to speciality or even disease. There is a need for a generic measure of health in relation to activities and this should preferably be calibrated on a linear scale.

Het is nog geen twee eeuwen geleden dat maten voor lengte en gewicht van handelswaar nog per landstreek wisselden. In vrijwel elk land werden honderden verschillende methoden gebruikt. Lengtematen waren vaak ontleend aan de menselijke anatomie, zoals de duim, de palm, de el en de voet. Het utopistische denken in de tijd van de Franse Revolutie versterkte de behoefte aan een objectieve, van menselijke invloed onafhankelijke standaardmaat, de meter, als een fractie van de precieze omtrek van de aarde tussen de polen.

Voor het bepalen van die omtrek vertrokken in 1792 twee geleerden in tegengestelde richtingen uit Parijs, elk in een koets vol landmeetkundige instrumenten. Delambre reisde noordwaarts richting Duinkerken, Méchain zuidwaarts met als eindbestemming Barcelona. Uit de exacte afstand over land tussen die twee plaatsen kon de grootte van de aardbol berekend worden, omdat het verschil in breedtegraden al bekend was uit astronomische waarnemingen. Na een voor beide hoofdrolspelers…