De meesterproef in de chirurgijnsopleiding

An example for the present day

The current requirement for explicit quality standards and examination of surgeons is an opportunity to contemplate surgical training from a historical perspective by looking at the regulations of the Amsterdam Surgeons’ Guild (1461-1736). At that time Amsterdam surgeons usually trained for five years in a master-apprentice relationship under the guidance of a master surgeon in a surgeon’s shop. An important part of the surgical training took place in the botanical gardens and anatomical theatre, where, during the weekly lessons, the praelector anatomiae would also demonstrate anatomy on the bodies of the deceased. Surgical training was complete after the trainee had passed the ‘meesterproef’ (master’s exam), in which the manufacturing of lancets, blood-letting and performing a trepanation on a skull played a major part. However, over the course of time the final master’s exam as the ultimate test of capability at the end of surgical training has disappeared. From the perspective of renewed interest in explicit quality standards and examination of surgeons, the reintroduction of a modern master’s exam should perhaps be considered.

Samenvatting

De actuele vraag om expliciete kwaliteitsnormering en toetsing van chirurgen is aanleiding om de heelkundige opleiding vanuit historisch perspectief te beschouwen aan de hand van de reglementering van het Amsterdamse chirurgijnsgilde (1461-1736). Amsterdamse chirurgijns genoten destijds meestal een 5-jarige opleiding in een meester-gezel verhouding onder leiding van een meester-chirurgijn in een chirurgijnswinkel. Belangrijke onderdelen van de opleiding waren onderwijs aan chirurgijns in de hortus botanicus en in het anatomisch theater, waar de praelector anatomiae tijdens de wekelijkse lessen tevens de anatomie demonstreerde op lichamen van overledenen. De leerperiode werd afgesloten met een ‘meesterproef’, waarin het vervaardigen van lancetten, aderlaten en een trepanatie op een schedel centraal stonden. De meesterproef als ultieme bekwaamheidstoets aan het einde van de opleiding is echter in de loop der tijd uit de heelkundige opleiding verdwenen. Herinvoering van een moderne meesterproef zou vanuit een hernieuwde interesse in expliciete kwaliteitsnormering en toetsing van chirurgen wellicht overwogen kunnen worden.