De correspondentie tussen Winkler en Von Monakow. 2. Ontwikkelingen in de psychiatrie en neurologie (1900-1930)

- In this second article Winkler's and Von Monakow's views on the evolution of psychiatry and neurology (1900-1930) are described. They discussed a number of scientific subjects in their correspondence, such as the localisation of functions in the central nervous system and in particular Von Monakow's concept of ‘diaschisis’. This concept explained the phenomenon that symptoms during the acute phase of central nervous system disorders are more extensive and of a different nature than those during the chronic phase. The controversy between the neuron theory and the reticular theory was also discussed in the correspondence. One of the reasons for the correspondence and meetings was the plan to compile an atlas of the brain although due to the outbreak of World War I this did not come to fruition. Finally there was an extensive correspondence concerning the psychoanalytic movement within the psychiatry, of which Winkler and Von Monakow, as biologically orientated neuropsychiatrists, were highly critical. German language neuropsychiatry has had a considerable influence in the Netherlands and this is in part due to the relationship Winkler had with German neuropsychiatrists and Von Monakow in particular.

Samenvatting

In dit tweede artikel komen Winklers en Von Monakows visies op de ontwikkelingen in de psychiatrie en neurologie (1900-1930) aan bod. Zij bespraken in hun correspondentie een aantal wetenschappelijke onderwerpen, zoals de functielokalisatie in het centraal zenuwstelsel, in het bijzonder Von Monakows begrip ‘diaschisis’, als verklaringsmodel voor het fenomeen dat de verschijnselen bij acute aandoeningen van het centraal zenuwstelsel uitgebreider en anders van aard zijn dan in het chronische stadium. Ook de discussie met betrekking tot de controverse over de neuronenleer versus reticulaire theorie kwam in de correspondentie ter sprake. Eén van de redenen voor ontmoetingen en correspondentie was het plan een hersenatlas samen te stellen, hetgeen uiteindelijk door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog niet lukte. Tenslotte werd uitgebreid gecorrespondeerd over de psychoanalytische beweging in de psychiatrie, waartegenover Winkler en Von Monakow als biologisch georiënteerde zenuwartsen uiterst kritisch stonden. Mede door de relatie van Winkler met Duitstalige zenuwartsen, Von Monakow in het bijzonder, is de invloed van de Duitstalige neuropsychiatrie in Nederland van bijzonder belang geweest.