De 1%

80% van het werk schijnt gedaan te worden door 20% van de mensen. Dit is een voorbeeld van een Pareto-verdeling. Deze uitermate scheve verdelingen beschrijven een breed scala aan verschijnselen; van de verdeling in grootte van zandkorrels tot die van geld, citaties of roem. Het tijdloze aspect van dit fenomeen wordt geïllustreerd doordat dit ook wel het Mattheüs-principe wordt genoemd. Hierbij wordt gerefereerd aan het Bijbelverhaal waarin de één zijn 5 talenten verdubbeld ziet worden, terwijl een ander zijn ene talent verwaarloost en verliest. Jezus’ harde conclusie: ‘Aan iedereen die heeft, zal meer gegeven worden, maar van wie niets heeft, zal alles worden afgenomen.’ Dit principe leidt dan ook tot de verguisde ‘1%’: de rijksten van de rijksten die nog steeds meer gegeven worden. Maar het leidt ook tot de 1% die al hun gezondheid is afgenomen. In dit nummer worden kenmerken van die laatste groep beschreven (D2220).

De reden dat Pareto-verdelingen overal optreden is dat een beetje talent kan leiden tot een succesje en daarmee tot kennis, ervaring en een netwerk, en dat leidt tot een grotere kans op een tweede succesje. Als je geluk hebt en hard werkt, volgen de successen steeds sneller op elkaar. Maar als je dan een misstap maakt, ben je ook weer snel beneden – zie de #metoo-schandalen. En zoiets geldt ook voor de zorgkosten. Je knie is versleten, daardoor beweeg je minder, daardoor word je dik, daardoor krijg je diabetes, daardoor krijg je een ulcus en daardoor eindig je op een IC met een sepsis en zorgkosten die hoger zijn dan die van 99% van de Nederlanders.

Een simplistische kijk op de bovenste en onderste 1%’ers is dat er met of rond die mensen iets mis is en dat daar iets aan gedaan moet worden. Je moet je dan wel realiseren dat je zelfs in een hyperkapitalistisch land als de VS meer dan 10% kans hebt om ooit in je leven deel uit te maken van de bovenste 1% en zelfs meer dan 50% kans om ooit te behoren bij de 10% rijksten. Hetzelfde geldt voor het maken van veel zorgkosten, en daar niet al te moeilijk over doen is dus welbegrepen eigenbelang. Daarnaast geeft Wim Groot terecht aan dat een groot deel van deze mensen uiteindelijk nog lang leeft, hopelijk gelukkig, maar vooral met weinig zorgkosten (D2347). En dit is dus precies waarom we juist deze maatschappelijke investering doen. Zo geven we de mensen in het diepste gezondsheidsdal de kans een eerste succesje te boeken op weg naar meer succesjes en zo hopelijk richting het steile deel van hun gezondheidscurve.