Dappere Dodo’s en wijze Buiswaters

In mijn kinderjaren kon je op zaterdagmiddag naar het zogenaamde kinderuurtje kijken op de televisie. Een van de hoogtepunten in dit programma dat zowel naar titel als naar inhoud zijn naam meer dan volledig eer aandeed, was de serie Dappere Dodo. Hierin figureerden onder anderen de dappere en zeer avontuurlijke Dodo en zijn opa Buiswater. De laatste moest als oudere man zijn kleinzoon geregeld met wijze raad bijstaan. In de geneeskunde kennen we veel dappere Dodo’s en opa’s Buiswater. Medici die als een Dodo een nieuwe, experimentele behandeling introduceren kunnen steevast rekenen op de nodige kritiek en de wijze raadgevingen van Buiswaters om het anders te doen. In een tijd van evidence-based geneeskunde is de roep om een gerandomiseerd onderzoek dan natuurlijk het meest voor de hand liggende compromis. Toch is het af en toe nodig om, in weerwil van bestaande onderzoeksresultaten, de dapperheid en het gezond verstand te laten versmelten. Dat blijkt ook in dit nummer van het tijdschrift, waarin aandacht voor 2, enigszins controversiële ‘behandelingen’ van de nier. Zo beschrijven Luiken en zijn collega’s 3 patiënten met hypertensie en gestoorde nierfunctie (A5753). Deze patiënten hadden slechts 1 functionerende nier met daarbij ook nog een stenose van de A. renalis in deze nier. Hoewel er in de literatuur geen overtuigend bewijs gevonden kan worden dat het plaatsen van een stent bij nierarteriestenose nuttig is, besloten de Rotterdamse clinici toch tot stentplaatsing over te gaan, met een verrassend gunstig effect op de nierfunctie. Pathofysiologische overwegingen hebben hier een zwaarder accent gekregen dan de trialresultaten (waar overigens veel op af te dingen valt). Anders gezegd: een beetje Dodo en een beetje Buiswater bij elkaar is goed voor de patiëntenzorg. In feite is dit ook de boodschap die te lezen valt in het commentaar van Postma en collega’s (A6350). Dat de nier vaker doelwit is van experimentele behandelingen blijkt ook uit het artikel van De Jager et al. (A6530). Hierin wordt een onlangs gestart onderzoek naar de effecten van renale denervatie bij therapieresistente hypertensie besproken. Je moet wel echt een dappere Dodo zijn om de nier te willen ‘ontzenuwen’ en wereldwijd zijn het dan ook vooral de nogal daadkrachtig ingestelde dokters die zich massaal op deze nieuwe techniek hebben gestort. Zij weten zich daarbij gesteund door de huidige pathofysiologische opvattingen en het feit dat in een aantal landen de verzekeraars op basis van overigens flinterdun bewijs de ingreep al vergoeden. Inmiddels zijn al de nodige nadelige effecten van deze behandeling gemeld en effectief is het ook niet altijd. Aanzienlijk meer onderzoek is dus nodig voor een gefundeerd oordeel: niet alleen Dodo maar ook Buiswater.