Colondiagnostiek

Deze week in het tijdschrift: colorectale tumordiagnostiek. Wederom een actueel onderwerp want enkele dagen geleden, om precies te zijn op 17 november, heeft de Gezondheidsraad hierover een rapport uitgebracht aan de minister. Van Veen en Mali berichten over dit rapport op bl. 2274. Er bestaan inmiddels diverse aanwijzingen dat screening (bevolkingsonderzoek) op darmkanker de sterfte aan deze aandoening aanzienlijk kan terugdringen en dus rijst de vraag: hoe moeten we deze screening uitvoeren? De commissie van de Gezondheidsraad die zich met dit probleem heeft beziggehouden, breekt een lans voor de immunochemische fecaal-occult-bloedtest (iFOBT) als opsporingsinstrument. Qua eenvoud van uitvoering en in vergelijking met andere methoden lijkt dit ook het meest voor de hand te liggen. Bij afwijkingen zou het individu (nog niet noodzakelijkerwijs een patiënt) verwezen moeten worden voor een coloscopie. Terhaar sive Droste en collega’s, die op bl. 2277 hun bevindingen presenteren met betrekking tot de diagnostiek van coloncarcinomen in de dagelijkse endoscopische praktijk, stellen echter dat er nog te weinig gegevens beschikbaar zijn met betrekking tot de opbrengst en spreiding in lokalisatie van darmtumoren in de algemene bevolking. Hun eigen resultaten, overigens verkregen in één bepaalde regio (Noord-Holland) en bij verwezen patiënten, steunen de gedachte dat coloscopie een effectief diagnosticum is als er sprake is van klachten of afwijkingen. Of dat ook zo is bij asymptomatische personen bij wie de iFOBT (toevallig?) afwijkend is, staat nog te bezien. Coloscopie, hoe goed ook uitgevoerd, blijft voor velen een vervelend en liefst te vermijden onderzoek. Als ervaringsdeskundige medewerker aan een screeningsprogramma heb ik zelf aan het onderzoek geen nare ervaringen overgehouden, maar dit zal wel voornamelijk te danken zijn aan de midazolam. Een virtuele scopie met behulp van CT-colografie (zie de bijdrage van Stoker op bl. 2297) is mogelijk een geschikt alternatief als de effectiviteit en veiligheid daarvan voldoende vast komen te staan.

Het rapport van de Gezondheidsraad bevat overigens nog wel een controversieel punt. Er wordt namelijk voorgesteld dat de screeningsorganisatie rechtstreeks kan verwijzen naar ziekenhuizen ‘waar coloscopie voldoet aan hoge kwaliteitseisen en waar gecertificeerde endoscopisten en andere specialisten een toegewijd team vormen’. Betekent dit dat er ziekenhuizen zijn waar de coloscopie niet aan hoge kwaliteitseisen voldoet? En hoe zou dit dan gecontroleerd moeten worden? Het lijkt een wat makkelijke uitspraak die nog wel de nodige discussie zou kunnen uitlokken. Via de kolommen van dit tijdschrift mag het debat daarover in wetenschappelijke termen gevoerd worden.