Toets voor nascholing (verlopen)
Aan dit leerartikel was een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kon verdienen.
Dames en Heren,
Onze Psychiatrische Consultatieve Dienst zag in de afgelopen 1,5 jaar 3 patiënten die werden verwezen vanwege het vermoeden op psychogeen braken. Twee van hen waren opgenomen op de afdeling Interne Geneeskunde wegens onophoudelijk excessief braken met elektrolytstoornissen en ernstige uitdrogingsverschijnselen. Alle patiënten waren eerder met een vergelijkbaar klachtenpatroon opgenomen geweest. Een lichamelijke oorzaak was bij geen van hen gevonden.
Patiënten die zich melden met excessief braken bij de huisarts of specialist belanden vaak in een uitgebreid onderzoekstraject om een diagnose te kunnen stellen (tabel 1). Wij willen bij u een syndroom onder de aandacht brengen dat nog weinig bekend is, en de kwaliteit van leven ernstig verstoort: het cannabinoïd-hyperemesis-syndroom. De opmerkelijke douche- en badgewoonten van deze patiënten vormen een belangrijke aanwijzing.
Patiënt A, een 22-jarige man, was door de huisarts verwezen naar de polikliniek Psychiatrie wegens periodiek excessief braken, zodanig dat het zijn functioneren verstoorde. Aangezien herhaald…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Cannabinoïd-hyperemesis-syndroom
De stad waar de drie meldingen vandaan komen kent 20.000 jongeren tussen de 15 en 35. Er zijn meerdere koffieshops. Bovendien grenst de stad aan de hoofdstad . Er moeten minstens een paar duizend cannabisgrootverbruikers zijn. Waarom slechts bij 3:1000 excessief braken? Als er al sprake is van een oorzakelijk verband met cannabis, moet er wel een nevenoorzaak zijn waarom de een het wel krijgt en de meerderheid niet. De frequentie van cyclisch braken onder cannabisgebruikers zal niet veel verschillen van die van niet-gebruikers.1
De genoemde literatuur bevat slechts casuïstiek. Eén studie met 92, één met 13 en één met 8 casus (bij 1 van de 9 bleven klachten na stoppen).4 Bij verder zoeken kom ik nog paar casus tegen, maar hooguit 20 over de hele wereld.
Huisartsen in de regio zien het beeld nooit. Het symptoom ‘compulsive bathing’ kan ook een andere oorzaak hebben, zoals hyponatriëmie of hypokaliëmie. Om hiervan een doorslaggevend symptoom te maken is ander diagnostisch onderzoek nodig.
Aanleiding voor deze reactie is dat een van de drie patiënten voor mij herkenbaar is. Bij patiënte is het ooit begonnen zonder cannabisgebruik. Nu heeft ze een half jaar geen cannabis meer aangeraakt en toch zijn er recent weer twee opnames geweest vanwege hevig braken. Hierdoor verandert de studie van n=3 naar n=2.
Voorheen werd bij cyclisch braken vaak gedacht dat het psychogeen was; soms onbevredigend en stigmatiserend. De verklaring van de huidige auteurs heeft als voordeel dat patiënten een dringend advies krijgen om te stoppen met blowen, maar is kwalitatief niet beter. Er is te weinig ‘evidence’ om cannabis aan te wijzen als oorzaak voor periodiek excessief braken5 en er een klinische les er aan te wijden.
Frans Dekker, huisarts, Purmerend
1. Reinarman C, Cohen PD, Kaal HL. The limited relevance of drug policy: cannabis in Amsterdam and in San Francisco. Am J Public Health 2004;94(5):836-842.
2. Allen JH, de Moore GM, Heddle R, Twartz JC. Cannabinoid hyperemesis: cyclical hyperemesis in association with chronic cannabis abuse. Gut 2004;53(11):1566-1570.
3. Sontineni SP, Chaudhary S, Sontineni V, Lanspa SJ. Cannabinoid hypemesis syndrome: clinical diagnosis of an underrecognised manifestation of chronic cannabis abuse. World J Gastroenterol 2009;15(10):1264-1266.
4. Soriano-Co M, Batke M, Cappell MS. The cannabis hyperemesis syndrome characterized by persistent nausea and vomiting, abdominal pain, and compulsive bathing associated with chronic marijuana use: a report of eight cases in the United States. Dig Dis Sci 2010;55(11):3113-3119.
5. Byrne A, Hallinan R, Wodak A. "Cannabis hyperemesis" causation questioned. Gut 2006;55(1):132.
Cannabinoid-hyperemesis-syndroom (auteurs)
Dank voor uw reactie op ons artikel.
De patiënte die u in uw reactie noemt was onlangs heropgenomen met dezelfde klachten. Anders dan de laatste twee keer werden wij nu weer in consult gevraagd. Ze ontkende ook tegenover ons recent cannabisgebruik. De laatste keer was zeker 3 maanden geleden. Ze gaf wel toestemming voor urineonderzoek, waarmee gebruik in de laatste 3 weken kan worden vastgesteld. Haar urine was sterk positief voor THC.
Zoals u schrijft, moet er bij cyclisch braken natuurlijk verder onderzoek naar de oorzaak worden gedaan, ook als bekend is dat de patiënt cannabis gebruikt. In ons artikel staat een lijst met differentiaaldiagnoses. Cannabinoid-hyperemesis-syndroom is een diagnose bij uitsluiting. De combinatie van cannabisgebruik en heet baden om de klachten te verlichten is hierbij een belangrijke aanwijzing. Het hete baden verlicht inderdaad ook bij misselijkheid met een andere oorzaak soms de klachten. In de 19e eeuw werd het bijvoorbeeld al bij cholerapatiënten geadviseerd. Zo excessief,uren per dag en soms met brandwonden tot gevolg, en met een zo duidelijk effect, terwijl iedere andere remedie vaalt, als bij het cannabinoid-hyperemesis-syndroom wordt het echter bij geen andere aandoening beschreven.
Het artikel is een klinische les waarbij casuïstiek ter illustratie wordt beschreven. Wij pretenderen nergens dat we onderzoek hebben gedaan. Ook staat in ons artikel dat wat er tot nu toe bekend is voortkomt uit wereldwijde casusbeschrijvingen en bevelen wij in het artikel verder onderzoek aan.
Overigens hebben we van verschillende huisartsen en internisten in het land reacties van herkenning gekregen. Marleen Stuijvenberg, Yan Bijpost en Guy Ramaekers allen psychiaters Waterlandziekenhuis Purmerend