Variatie in de informatievoorziening

Besluitvorming over preoperatieve radiotherapie bij rectumcarcinoom*

Onderzoek
Marleen Kunneman
Corrie A.M. Marijnen
Tom Rozema
Heleen M. Ceha
Diana A.R.H. Grootenboers
Karen J. Neelis
Anne M. Stiggelbout
Arwen H. Pieterse
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A9093
Abstract

Samenvatting

Doel

Onderzoeken hoe de informatievoorziening over de voor- en nadelen van kortdurende preoperatieve radiotherapie (PRT) is gedurende het prebehandelingsconsult tussen radiotherapeuten en patiënten met een rectumcarcinoom.

Opzet

Observationeel onderzoek.

Methode

We maakten geluidsopnamen van consulten tussen 17 radiotherapeuten en 81 patiënten met een rectumcarcinoom die in aanmerking kwamen voor PRT. Deze opnamen werden getranscribeerd, gecodeerd en descriptief geanalyseerd.

Resultaten

Een mediaan aantal van 7 voor- en nadelen van PRT werd tijdens de consulten besproken (spreiding: 2-13). Dit aantal varieerde zowel tussen radiotherapeuten als per radiotherapeut en hing niet consistent samen met kenmerken van de patiënt. In totaal werden 30 verschillende voor- en nadelen genoemd. Het effect van PRT op de lokale tumorcontrole werd in alle consulten besproken, en het effect op de overleving in 16% van de consulten. De belangrijkste bijwerkingen van PRT volgens de literatuur zijn darmproblemen en seksuele problemen. Deze werden besproken in respectievelijk 82 en 85% van de consulten; de seksuele problemen werden significant vaker besproken met mannelijke dan met vrouwelijke patiënten. 4 van de 5 patiënten namen geen initiatief om naar eventuele aanvullende voor- en nadelen te vragen.

Conclusie

Er is aanzienlijke variatie in hoeveel en welke voor- en nadelen van PRT besproken worden voorafgaand aan de behandeling. Deze variatie wijst op onduidelijkheid over welke voor- en nadelen van PRT besproken dienen te worden met nieuw-gediagnosticeerde patiënten. Deze suboptimale informatievoorziening belemmert het proces van gedeelde besluitvorming, waarin behandelingsbeslissingen mede afhangen van de manier waarop individuele patiënten de voor- en nadelen van behandelingen waarderen. Wij verwachten dat onze bevindingen niet specifiek zijn, maar dat een dergelijke variatie ook bestaat in de informatievoorziening rond andere behandelingsbeslissingen.

Auteursinformatie

*Dit onderzoek werd eerder gepubliceerd in British Journal of Cancer (2015;112:39-43) met de titel ‘Decision consultations on preoperative radiotherapy for rectal cancer: large variation in benefits and harms that are addressed’. Afgedrukt met toestemming.

Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden.

Afd. Medische Besliskunde: drs. M. Kunneman, klinisch linguïst; prof.dr. A.M. Stiggelbout, medisch besliskundige en epidemioloog; dr. A.H. Pieterse, cognitief psycholoog en medisch besliskundige.

Afd. Radiotherapie: prof.dr. C.A.M. Marijnen en dr. K.J. Neelis, radiotherapeuten.

Instituut Verbeeten, Tilburg.

Drs. T. Rozema, radiotherapeut.

Medisch Centrum Haaglanden, Radiotherapie Centrum West, Den Haag.

Dr. H.M. Ceha, radiotherapeut.

Reinier de Graaf Groep, afd. Radiotherapie, Delft.

Drs. D.A.R.H. Grootenboers, radiotherapeut.

Contact dr. A.H. Pieterse (pieterse@lumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning voor dit artikel: M. Kunneman, C.A.M. Marijnen, A.M. Stiggelbout en A.H. Pieterse ontvingen een onderzoeksubsidie van KWF Kankerbestrijding (UL 2009-4431).

Auteur Belangenverstrengeling
Marleen Kunneman ICMJE-formulier
Corrie A.M. Marijnen ICMJE-formulier
Tom Rozema ICMJE-formulier
Heleen M. Ceha ICMJE-formulier
Diana A.R.H. Grootenboers ICMJE-formulier
Karen J. Neelis ICMJE-formulier
Anne M. Stiggelbout ICMJE-formulier
Arwen H. Pieterse ICMJE-formulier
Gezamenlijke besluitvorming steeds belangrijker
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties