Belangenconflict

Na een dik themanummer hebben we vijf dunnere zomernummers. Maar wel met zomerfruit dat er toe doet. Zo gaat het coverartikel van Wouter Veldhuis en collega-radiologen in op een spraakmakende, nog niet beslechte controverse tussen overheid en radiologen (D5936). Nog maar een half jaar geleden maakten radiologen stampij over het niet vergoeden van een MRI voor borstkankerscreening bij dicht borstklierweefsel. De eerste gerandomiseerde studie, de Nederlandse DENSE-trial, levert bewijs van het voordeel van deze MRI. Toch wogen de Gezondheidsraad (GR) en staatsecretaris Blokhuis dit bewijs anders en vergoeden ze de MRI (nog) niet. Uit de onderzoeksresultaten bleek namelijk dat aanvullende MRI meer tumoren ontdekt, maar dat de methode ook aanzienlijke nadelen met zich meebrengt. De aanvullende MRI leidt volgens de GR tot meer foutpositieve uitslagen en tot meer overdiagnoses en overbehandelingen, wat vaak psychisch en fysiek zeer belastend is. De Gezondheidsraad schoof een andere methode naar voren om tumoren op te sporen in zeer dicht borstweefsel: mammografie met contrastvloeistof. Voilà, rumor in casa! Met grote koppen in de landelijke dagbladen. Er werd nog net geen MRI op het Binnenhof geparkeerd om het beleid publiekelijk door te lichten. In het coverartikel lichten drie radiologen, die nauw zijn betrokken bij de DENSE-trial, deze technieken toe en wegen ze onderling (D5936). Het is zinnig om daarnaast ook nog eens naar de weging in het GR-rapport te kijken.

‘Voor weging van klinisch belang ontbreken objectieve instrumenten’

In deze en andere controversen is de onafhankelijke weging van bewijskracht, klinische en maatschappelijke relevantie van groot belang. Voor weging van bewijskracht hebben we objectieve instrumenten. Voor weging van persoonlijke, maatschappelijke en klinische belangen zijn die er niet. Voor- en nadelen zijn daarin als appels en peren. De weging hangt af van je voorkeur voor de een of de ander. Dus worden persoonlijke belangen en de context van de beoordelaar van groot belang. Het loont om daarvoor bij conflicten als lezer aandacht te hebben.

De artikelen over beademing (D5530), ‘multisystem inflammatory syndrome’ bij covid-19 (D5724) en controles na bariatrische chirurgie (D5536) zijn wat dat betreft eenduidiger. Ze reiken ons relevant laaghangend fruit aan voor verbetering van de zorg. Genoeg zomers fruit dus om u aan te laven.