Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar
Wel of geen antipsychotica?

Behandeling van een stil delier

Klinische praktijk
Eveline L. van Velthuijsen
Sandra M.G. Zwakhalen
G.I.J.M. (Ruud) Kempen
Frans R.J. Verhey
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2660
Abstract
Abstract
Sluiten
Treatment of hypoactive delirium: is there a place for antipsychotics?

Hypoactive delirium is common among older hospitalised patients: between 29 and 64% of all older patients in hospital develop a delirium, of which the majority is of the hypoactive subtype.

Hypoactive delirium often remains undiagnosed or is only diagnosed late and prognosis is worse than for a hyperactive delirium.

Psychotic symptoms, fear, and distress are as frequent in hypoactive as in hyperactive delirium.

The guideline of the Dutch College of General Practitioners and the multidisciplinary guideline of the Dutch Geriatrics Society differ in their advice on the pharmacological treatment of hypoactive delirium.

Research into the effectiveness of antipsychotics so far did not differentiate between the different types of delirium.

In patients with hypoactive delirium, antipsychotics should only be considered after all non-pharmacological options have been tried, no obvious and solvable cause for the delirium has been found and the patient is visibly suffering from the psychotic symptoms.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Toets voor nascholing (verlopen)

Aan dit leerartikel was een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kon verdienen.

Bekijk de toets

Samenvatting

Stil delier komt veel voor onder oudere ziekenhuispatiënten. Ongeveer 29 tot 64% van alle ouderen in het ziekenhuis ontwikkelt een delier; het merendeel van hen ontwikkelt een stil delier.

Stil delier wordt vaak niet of laat herkend en de prognose is slechter dan bij een geagiteerd delier.

Psychotische klachten, angst en lijden komen bij een stil delier even vaak voor als bij een geagiteerd delier.

De richtlijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap en de multidisciplinaire richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie verschillen in hun advies over de medicamenteuze behandeling van stil delier.

In onderzoeken naar de werking van antipsychotica werd tot nu toe geen onderscheid gemaakt tussen verschillende types delier.

Antipsychotica dienen bij een patiënt met een stil delier slechts overwogen te worden wanneer alle niet-medicamenteuze opties geprobeerd zijn, er geen evidente en oplosbare oorzaak voor het delier gevonden wordt en de patiënt zichtbaar lijdt onder de psychotische klachten.

Artikelinformatie
Aanvaard op

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2660
Vakgebied
GGZ
Ouderen
Auteursinformatie

Universiteit Maastricht, Care and Public Health Research Institute (CAPHRI), afd. Health Services Research: drs. E.L. van Velthuijsen, neuropsycholoog; prof.dr. S.M.G. Zwakhalen, verplegingswetenschapper; prof.dr. G.I.J.M. Kempen, gerontoloog. Universiteit Maastricht, Alzheimer Centrum Limburg, MHeNS School for Mental Health and NeuroScience, afd. Psychiatry and Neuropsychology: prof.dr. F.R.J. Verhey, psychiater.

Contact E.L. van Velthuijsen (e.vanvelthuijsen@maastrichtuniversity.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Auteur Belangenverstrengeling
Eveline L. van Velthuijsen ICMJE-formulier
Sandra M.G. Zwakhalen ICMJE-formulier
G.I.J.M. (Ruud) Kempen ICMJE-formulier
Frans R.J. Verhey ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Van Velthuijsen en collegae wijzen terecht op de beperkte evidentie van haloperidol in de behandeling van het hypoactieve delier. Het doel van het betreffende onderzoek was niet om andere farmacologische interventies voor het hypoactieve delier te onderzoeken. Er wordt in de paragraaf over implicaties voor de klinische praktijk onderscheid gemaakt tussen antipsychotica en niet-medicamenteuze interventies. Mijns inziens hoort hier een derde categorie aan te worden toegevoegd, namelijk overige medicamenteuze interventies. Zo is in open label studies en gevalsbeschrijvingen methylfenidaat effectief bevonden (Gagnon, B., Graeme, L., & Schreier, G. (2005). Methylphenidate hydrochloride improves cognitive function in patients with advanced cancer and hypoactive delirium: A prospective clinical study. Journal of Psychiatry and Neuroscience, 30(2), 100–107; en Meyers en Van Ojen. De behandeling met methylfenidaat van demoralisatie, apathie en hypoactief delier bij patiënten met een somatische ziekte; NTVG 2004). Ook mijn persoonlijke ervaringen met methylfenidaat bij zowel hypoactief delier als demoralisatie en apathie (soms lastig te onderscheiden van elkaar) zijn zeer positief. Bovendien zijn de bijwerkingen van methylfenidaat beperkt en wordt het middel redelijk goed verdragen. In de NHG-standaard wordt het middel overigens ontraden voor de indicatie stil delier vanwege beperkte evidentie, terwijl in de richtlijn van de NVKG methylfenidaat wel als behandeloptie wordt genoemd. Tenslotte is preventie belangrijker dan genezing. Gezien recent geubliceerde sterke evidentie (Hatta et al. Preventive effects of ramelteon on delirium: a randomized placebo-controlled trial; JAMA Psychiatry) is het mogelijk dat vooral melatonine-agonisten (zoals ramelteon) op IC's de komende jaren voor preventie van delirium zullen worden ingezet.

Jurjen Luykx, psychiater