De anale fissuur is een veel voorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. De incidentie is 2,5 per 1000 per jaar, waarbij beide seksen gelijk zijn aangedaan. De fissuur begint als een acute ruptuur van de anodermis; vaak geneest deze fissuur niet spontaan. Na 6-8 weken spreekt men van een chronische anale fissuur.
De etiologie is nog onduidelijk. De aandoening komt zowel voor bij patiënten met obstipatie als bij patiënten met normale of dunne defecatie.1 Patiënten met een anale fissuur hebben vaak een verhoogde spanning van de interne anale sfincter. Dat veroorzaakt compressie van eindarteriën die door de interne sfincter heen lopen, zodat de doorbloeding van de anodermis afneemt. De pijn van de fissuur verhoogt de spiertonus van de sfincter, zodat een vicieuze cirkel ontstaat waardoor de fissuur moeilijk geneest en chronisch wordt. De meest voorkomende klachten hierbij zijn pijn tijdens en na de defecatie en helderrood bloedverlies per anum.
Naast…
Behandeling van chronische anale fissuren
Diltiazem in het FNA
Met belangstelling hebben wij kennis genomen van het artikel van Boeker, Kruijer en Verbeek over de behandeling van chronische anale fissuren (Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A2594). Op basis van de situatie in oktober 2010 staat In het artikel vermeld dat er nog geen gestandaardiseerd FNA-voorschrift voor diltiazem beschikbaar is. Dat is inmiddels wèl beschikbaar. In december 2010 is een FNA-voorschrift voor een vette crème, Diltiazemhydrochloridevaselinecrème 2% gepubliceerd.
A. Joosten, apotheker KNMP
Chronische anale fissuren
Met veel interesse hebben wij het artikel gelezen van Boeker et al. (1) over de behandeling van chronische anale fissuren met diltiazemcreme. Evenals de NHG-Standaard Rectaal bloedverlies concluderen de auteurs op basis van een Cochrane-review dat de effectiviteit van lokale calciumantagonisten (diltiazem of nifedipine) vergelijkbaar is met die van isosorbidedinitraat.(2,3)
Na deze Cochrane review gepubliceerde onderzoeken (van overigens matige kwaliteit) concluderen hetzelfde.(4,5) Terecht stellen Boeker et al. dat lokale calciumantagonisten diverse voordelen hebben in vergelijking met isosorbidedinitraat. Diltiazemcrème hoeft maar tweemaal per dag te worden aangebracht en leidt tot minder hoofdpijnklachten. Sinds december 2010 is diltiazem, voor deze toepassing, beschikbaar in de vorm van diltiazemhydrochloridevaselinecrème 2% FNA.
Concluderend is de werkgroep van mening dat voor chronische anale fissuren nitraten en calciumantagonisten qua effectiviteit gelijkwaardige alternatieven zijn. Omdat nu ook diltiazem voor lokale toepassing beschikbaar is, zal het huidige advies worden herzien.
M.J. Kurver, M.M. Verduijn, A.N. Goudswaard, namens de werkgroep van de NHG-Standaard Rectaal bloedverlies.
1. Eveline B. Boeker EB, Kruijer MJP, Verbeek PCM. Diltiazem of isosorbidinitraat als eerste keus? Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A2594
2. Damoiseaux RA, de Jong RM, de Meij MA, Starmans R, Dijksterhuis PH, van Pinxteren B, et al. NHG-Standaard Rectaal bloedverlies. Huisarts Wet. 2009;52:22-38.
3. Nelson RL. Non Surgical Therapy for Anal Fissure. Cochrane Database Syst Rev. 2006;4:CD003431.
4. Shrivastava UK, Jain BK, Kumar P, Saifee Y. A comparison of the effects of diltiazem and glycerol trinitrate ointment in the treatment of chronic anal fissure: a randomized clinical trial. Surg Today. 2007;37:482-5.
5. Puche JJ, Garcia-Coret MJ, Villalba FL, Ali-Mahmoud I, Roig J. Local treatment of a chronic anal fissure with diltiazem vs. nitroglyceride. A comparative study. Cirugia Espanola 2010;87:224-30.