Appendix geen overblijfsel van de evolutie

De appendix vermiformis, het ongeveer 10 centimeter lange wormvormig aanhangsel van het caecum (blindedarm), is absoluut geen nutteloos relikwie van de evolutie, zoals Darwin dacht. Volgens een publicatie in het Journal of Evolutionary Biology (doi:10.1111/j.1420-9101.2009.01809.x) is de blindedarm 80 miljoen jaar oud en door de natuur zelfs twee keer uitgevonden.

Vitaal is de appendix niet en of de chirurgische verwijdering voor de gezondheid nadelige gevolgen heeft is omstreden. Immunologen neigen ernaar het nut van de appendix toe te schrijven aan een rol in de afweer tegen ziekteverwekkers, wat gezien de totale omvang van het met de darm geassocieerde immuunsysteem een gewaagde veronderstelling is.

De Amerikaan William Parker van Duke University Medical Center kwam twee jaar geleden met de hypothese dat de appendix mogelijk een toevluchtsoord is voor nuttige bacteriën van waaruit de darmflora zich kan regenereren na ernstige diarree (J Theor Biol. 2007;249:826-31). Nu onderbouwt hij zijn theorie met een evolutionaire benadering.

Andes dan Darwin vermoedde komt de appendix in de natuur veel voor. Meer dan 70% van alle primaten en knaagdieren zijn met dit aanhangsel van de blindedarm uitgerust, zegt Parker. De meeste daarvan zijn 80 miljoen jaar geleden ontstaan en dus veel ouder dan de mens. Bovendien heeft de evolutie het orgaan blijkbaar tweemaal uitgevonden: eenmaal in de lijn die van knaagdieren naar primaten en de mens loopt en een keer in de lijn die naar buideldieren loopt.

Een appendix is ook aanwezig bij sommige dieren die uitgerust zijn met een opvallend grote blindedarm, die zij gebruiken voor de spijsvertering. Darwin beweerde dat de appendix een aanwijzing van regressie (involutie) van het caecum is als gevolg van functieverlies. Maar hier heeft de grondlegger van de evolutietheorie zich vergist, aldus Parker.