Allen voor één

In zijn boek De drie musketiers voert de Franse schrijver Alexandre Dumas père een drietal heren ten tonele die zich ten doel gesteld hebben om koning Lodewijk XIII te beschermen tegen de streken van de vileine kardinaal Richelieu (ook toen al was de geestelijkheid niet geheel vrij van smetten). In werkelijkheid zijn er echter vier musketiers, waarbij ‘de vierde man’, net zoals bij Reve, in feite een hoofdrol vervult. Hun strijdkreet luidt: één voor allen, allen voor één. Waarom zou Dumas in zijn titel drie zetten, terwijl hij vier helden beschrijft? Men zou hier van alles over kunnen speculeren, maar met de kennis van nu – om deze inmiddels gevleugelde uitspraak maar eens te gebruiken – kan er een mooie eigentijdse interpretatie gegeven worden die goed past in dit nummer van het Tijdschrift. Immers, nog afgezien van de religieuze symboliek die aan het getal drie is verbonden, staat drie ook voor veel. Wanneer men bijvoorbeeld in de Chinese taal het karakter dat voor ‘mens’ staat drie keer achter elkaar schrijft, wordt er ineens ‘menigte’ of ‘populatie’ mee bedoeld. Op een dergelijke wijze zou men ook het werk van Dumas kunnen verstaan. De drie staan dan voor een collectief, terwijl de vierde man het individu representeert, weliswaar als onderdeel van de groep, maar toch als iemand met geheel eigen kenmerken. Allen staan voor één, één staat voor allen. Dat is ook waar in onze spreekkamers, waar wij met de kennis over groepen het probleem van een enkele patiënt moeten oplossen. Met andere woorden: hoe vertalen wij de bewijzen die epidemiologisch onderzoek en klinische trials ons leveren over groepen van patiënten (allen) naar de zorg die wij aan de individuele patiënt (één) moeten leveren. In dit nummer van het Tijdschrift legt Yvo Smulders mede namens een aantal andere collegae nog eens uit waarom het zogenaamde epidemiologisch bewijs vaak tekortschiet in de spreekkamer en op welke zwakke schakels het bewijs vaak rust. Het is te hopen dat onze demissionaire minister van volksgezondheid dit stuk ook leest en goed tot zich laat doordringen. Tot nu toe lijkt hij immers meer te hechten aan het idee dat wat voor allen lijkt te gelden, ook altijd maar voor de één op moet gaan. Wij zullen de minister een beetje op weg helpen naar betere ideeën door in de aanloop naar de verkiezingen in de komende weken in ons Weekboek aandacht te besteden aan diverse aspecten van de relatie tussen politiek en gezondheidszorg.