Activiteit van geneesmiddelen reguleren met licht

For millennia, humanity has been fascinated by the prospect of using visible light in medical applications. Nowadays, light is used in the clinic for intraoperative imaging and photodynamic therapy, among others. However, the precision of light delivery has also the potential to enable safe and targeted pharmacological treatments. This is the dream behind the emerging field of photopharmacology, which develops drugs whose activity can be regulated with light irradiation. Those photopharmacological drugs can be designed in two ways. Firstly, the drug can be “silenced” by attachment of a group that can be locally removed with light. Secondly, a molecular photoswitch can be inserted into a drug molecule to enable it switching on and off with different colours of light. In this article, a perspective is given on the basic principles and future of photopharmacology on its way to clinical applications.

Conflict of interest and financial support: ICMJE forms provided by the authors are available online along with the full text of this article.

Licht wordt al heel lang toegepast in geneeskundige behandelingen, soms in combinatie met bepaalde stoffen uit planten. Die toepassing wordt steeds verfijnder. Er zijn zelfs geneesmiddelen die met licht ‘aan- en uitgeschakeld’ kunnen worden. Hoe werkt dat? En wat zijn de vooruitzichten?

Samenvatting

Al duizenden jaren maakt de mens gebruik van zichtbaar licht voor medische toepassingen. Tegenwoordig wordt licht klinisch gebruikt voor intraoperatieve beeldvorming en fotodynamische therapie. De precisie waarmee licht toegediend kan worden, maakt in potentie veilige en gerichte farmacologische behandelingen mogelijk. Dat is de drijfveer achter het opkomende gebied van de fotofarmacologie, die geneesmiddelen ontwikkelt waarvan de activiteit kan worden gereguleerd door bestraling met licht. Fotofarmacologische geneesmiddelen kunnen op twee manieren worden ontworpen. Ten eerste kan een geneesmiddel worden gedeactiveerd door er een groep aan te koppelen die met licht weer kan worden verwijderd. Ten tweede kan een moleculaire fotoschakelaar in een geneesmiddelmolecuul worden ingebouwd, zodat het met verschillende kleuren licht kan worden aan- en uitgeschakeld. In dit artikel geven we een overzicht van de basisprincipes en de toekomst van de fotofarmacologie, op weg naar klinische toepassingen.